Παρασκευή 2 Απριλίου 2010

χρήση βοτάνων στην παραδοσιακή θεραπευτική

Η φίλη μας Γεωργία Κ. έχει συλλέξει (και ήδη έχει αρχίσει να δοκιμάζει) πολύ ενδιαφέρουσες συνταγές για τη χρήση βασικών βοτάνων στην παραδοσιακή θεραπευτική. Γράφει:


"Στον Ελληνικό χώρο οι παραδοσιακές θεραπείες αναπτύχθηκαν πολύ καθώς, αν και ευλογημένος καθώς ανθίζουν πλήθος θεραπευτικών βοτάνων, δεν ήταν ποτέ πλούσιος τόπος από άποψη πόρων. Στις παραδοσιακές οικογένειες φρόντιζαν να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες σε φάρμακα από τα δώρα της φύσης που άνθιζαν σε κάθε τόπο. Εφάρμοζαν την πρόληψη και όχι μόνο τη θεραπεία όσον αφορά τη χρήση των βοτάνων, καθώς δεν περίμεναν να αρρωστήσουν, αλλά αντίθετα προλάβαιναν τα κρυολογήματα και αντιμετώπιζαν έγκαιρα ότι μπορούσαν. Όταν πια αρρώσταιναν, ακόμα και τότε γνώριζαν τους πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης και μόνο σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις θα κατέφευγαν στον πρακτικό, τη μαμή, τον παπά, τη μάγισσα, ή το γιατρό της περιοχής.

Η ρίγανη είναι γνωστή από παλιά για τις θεραπευτικές της ιδιότητες. Μαζί με το θυμάρι και το φασκόμηλο αποτελούν τα βασικά θεραπευτικά βότανα που δεν έλλειπαν από τα ελληνικά σπίτια και χρησίμευαν ως φρουροί της υγείας, μιας και η αγορά φαρμάκων και η πρόσβαση του γιατρού δεν ήταν πάντα εύκολη. Άλλα θεραπευτικά ήταν το ελαιόλαδο, το λεμόνι, το κρασί ή το ξύδι, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά ή χόρτα, που τρώγονταν στην εποχή τους. Και δύο ακόμα βασικά συστατικά που προστατεύουν από πλήθος ασθενειών αλλά και μπορούν να χρησιμεύσουν σε καταπλάσματα, το σκόρδο και το κρεμμύδι, με αντισηπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες αντίστοιχα.

Ο τρόπος χορήγησης μπορεί να είναι από το στόμα ως αφέφημα, σκόνη, σιρόπι κλπ, ή ως εισπνοές πάνω από κατσαρόλα όπου βράζει νερό με τα απαραίτητα βότανα, ή ως καταπλάσματα επάνω σε πληγές, τραύματα, οιδήματα ή ακόμα σαν αρωματικά στη μαγειρική, σε σάλτσες, κρέατα, ως μαγειρεμένα χόρτα ή σαν σαλάτα. Το βάμμα, το έλαιο και η σκόνη αποτελούν φαρμακευτικά σκευάσματα και θέλουν ιδιαίτερη προσοχή στη δοσολογία και πάντα σε επικοινωνία με τον ολιστικό γιατρό. Χρειάζεται να ενημερώνουμε όποιον γιατρό μας παρακολουθεί γιατί η χρήση κάποιου βοτάνου μπορεί να αντενδείκνυται στην πάθησή μας, να εξουδετερώνει ή να αυξάνει τη δράση κάποιου φαρμάκου που λαμβάνουμε.


Παρακάτω παραθέτουμε μια συνοπτική περιγραφή ορισμένων βοτάνων, με στόχο να γνωστοποιήσουμε ορισμένες βασικές ιδιότητές τους, ώστε να αντλήσουμε στοιχεία από την παράδοση και να κάνουμε το ξεκίνημα μιας έρευνας στον τομέα της βοτανολογίας, αλλά και να έχουμε μια πρακτική εφαρμογή και χρήση τους.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ
Στον Μεσαίωνα στην Ευρώπη θεωρήθηκε ευλογημένο θείο βότανο, από εκεί πήρε και το όνομά του και το χρησιμοποιούσαν για τελετουργική κάθαρση. Στην παραδοσιακή θεραπευτική θεωρείται ότι συντελλεί στην κάθαρση του αίματος. Είναι τονωτικό, δυναμωτικό, βοηθά στην πέψη, είναι αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, απελευθερώνει από φουσκώματα και συλλογή αερίων. Εντριβές και καταπλάσματα βοηθούν σε ρευματισμούς αρθρίτιδες και παθήσεις του δέρματος. Μπορεί να θεραπεύσει την ανορεξία, το έλκος στομάχου. Οι πεπτικές του ιδιότητες ήταν γνωστές και για αυτό στη βόρεια, κεντρική Ευρώπη παρασκεύαζαν λικέρ από το είδος Αγγελική Αρχαγγελική, όπως το Benedictine. Στα μέρη μας πιο εύκολα βρίσκουμε την Αγγελική την άγρια, ή των δασών, οι ιδιότητες είναι κοινές.

BAΛΣAMO
Επουλωτικό πληγών κυρίως με καταπλάσματα από λάδι που έχει παρασκευαστεί βάζοντας για αρκετό καιρό μέσα σε αυτό κυρίως άνθη του φυτού. Επίσης καταπλάσματα με κοπανισμένα φύλλα θεραπεύουν μώλωπες, τσιμπήματα, εγκαύματα, τραύματα, εκδορές. Το αφέψημα είναι βάλσαμο για το πεπτικό, για το στομάχι, το ήπαρ και όλες τις παθήσεις που συσχετίζονται, κυρίως για το έλκος και τον ίκτερο. Αλλά και βάλσαμο για την ψυχή, θεωρείται ότι βοηθά στην θεραπεία της κατάθλιψης. Ακόμα εμμηναγωγό, αιμοστατικό και κατά των ελωδών πυρετών.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ
Όχι μόνο για το φαγητό ή τον αγιασμό, αλλά και εξαίρετο θεραπευτικό βότανο. Το αιθέριο έλαιό του είναι αντισπασμωδικό. Ίσως έλαβε το όνομά του γιατί συσχετίζεται με παθήσεις της κεφαλής. Έλεγαν οι παλιοί ότι καθαρίζει το κεφάλι, χρησιμοποιείται κατά του πονοκεφάλου, της ζαλάδας, νευρικής ημικρανίας. Βοηθά μαζί με το δεντρολίβανο τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Φέρνει ευχάριστη διάθεση, απελευθερώνοντας τη σκέψη, από τα περιττά. Με κρασί φτιάχνουμε κάτι χωνευτικό. Τονωτικό, διουρητικό, αντισηπτικό, αποχρεμπτικό. Χρησιμοποιείται κατά της δυσκοιλιότητας μαζί με λάδι στη σαλάτα.

ΓΛΥΚΑΝΙΣΟ
Το άρωμα του ούζου, ορισμένων ειδών τσίπουρου και ρακί. Είναι τονωτικό και ενεργοποιεί το νευρικό σύστημα, αλλά και αντίστοιχα τονώνει και ενεργοποιεί το πεπτικό σύστημα. Το λικέρ από σπόρους γλυκάνισου σε οινόπνευμα βοηθά στην πέψη σε επώδυνη δυσπεψία. Είναι καλό αποχρεμπτικό, κατάλληλο για το στομάχι, αντισπασμωδικό, διουρητικό, εμμηναγωγό. Ως κατάπλασμα βοηθά σε εκχυμώσεις.

ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ
Ένα από τα πιο ευλογημένα βότανα με σημαντική παρουσία ως φυτό ή αιθέριο έλαιο, στην τελετουργική ή μαγική χρήση των βοτάνων. Θεωρείται ότι καθαρίζει το αίμα, αλλά και προκαλλεί διαύγεια πνεύματος. Βοηθά τη μνήμη και τη συγκέντρωση, την εγρήγορση, δρα ως τονωτικό και κρατά ξύπνιο το νου χωρίς να τον κουράζει με υπερένταση όπως κάνει ο καφές. Είναι πολύ ευεργετικό για το δέρμα και τα μαλλιά. Είναι εμμηναγωγό. Δρα κατά νευρικών παθήσεων, τοποθέτηση του φυτού στο κεφάλι θεωρείται ότι ξεκουράζει τους πνευματικά κουρασμένους. Τα βλαστάρια του σε κρασί φτιάχνουν ένα καλό τονωτικό της καρδιάς, βελτιώνοντας την κυκλοφορία του αίματος. Δρα κατά του ικτέρου, της χρόνιας χολοκυστίτιδας και ηπατίτιδας. Βοηθά σε επούλωση πληγών, σε ρευματικούς πόνους και οιδήματα, αλλά και το αφέψημά του μπορεί να βοηθήσει ακόμα και σε γαγγραινώδεις πληγές.

ΘΥΜΑΡΙ
Το όνομά του συσχετίζεται με το θυσιάζω και το αρωματίζω. Ένα από τα βασικά αντιβιοτικά είτε σε μορφή βοτάνου είτε ως αιθέριο έλαιο. Πολύ καλό για το αναπνευστικό, αλλά και για παρασιτώσεις του εντέρου, ανθελμινθικό, κατά των οξύουρων και κατά των κολικών, που οφείλονται σε λοίμωξη. Έτσι όπως και η ρίγανη βοηθά στη διάρροια, στη δυσεντερία, δρα ως αντιπυρετικό σε τυφοειδή πυρετό. Το έγχυμα μπορεί να θεραπεύσει την ψώρα και άλλες δερματοπάθειες. Στο αναπνευστικό βοηθά στη θεραπεία του κρυολογήματος (και πονοκεφάλου που προκαλείται από αυτό) άσθματος, του κοκκύτη, της φυματίωσης, της χρόνιας βρογχίτιδας, και χρόνιου κατάρρου, της λευκόρροιας, αλλά και της αμηνόρροιας. Επίσης καθαρίζει τον αέρα και δρα προληπτικά για να αποφεύγονται κρυολογήματα.

ΚΟΡΙΑΝΔΡΟΣ
Οι σπόροι του είτε ως αφέψημα ή έγχυμα βοηθούν πολύ σε πεπτικές διαταραχές. Χορηγείται κατά της δυσπεψίας, για το στομάχι, ως αντιφυσιτικό, εφιδρωτικό, κατά παθήσεων του εντέρου. Κατάλληλο για καταστάσεις υστερίας και κεφαλαλγία που προκαλείται. Ο χυμός του θεωρείται ότι προκαλεί έντονη μέθη.

ΛΕΒΑΝΤΑ
Η λεβάντα από παλιά θεωρούνταν ότι βοηθά στην αυπνία, φέρνει ωραία όνειρα και γλυκό ύπνο, όχι τυχαία γιατί το χρώμα της συσχετίζεται με το υψηλότερο τσάκρα ευνοόντας τη σύνδεση με την άλλη πλευρά. Αντίστοιχα ως αφέψημα, τονώνει το νευρικό σύστημα. Επίσης είναι αντισπασμωδικό, αντιβηχικό, κατά του άσθματος, του κοκκύτη, της γρίππης και της λαρυγγίτιδας, ένα ακόμα από τα φυσικά αντιβιοτικά, για το φαρμακείο του σπιτιού. Διουρητικό, μειώνει τον πονόδοντο, θεραπεύει την ουλίτιδα. Δρα ως ηρεμιστικό και βοηθά στον πόνο του στομάχου που οφείλεται σε νευρικότητα και άγχος, ηρεμώντας και καθαρίζοντας το τσάκρα του ηλιακού πλέγματος. Λίγες σταγόνες στο μαξιλάρι μπορούν να μειώσουν την αυπνία, ενώ στο δέρμα μαζί με κάποιο λάδι να αλλάξουν την όψη ενός άρρωστου ή απλά κουρασμένου δέρματος σε υγιές και φωτεινό.
Το αιθέριο έλαιο είναι παρασιτοκτόνο, εκτός από τη θεραπεία και προσωπική υγιεινή είναι κατάλληλο και για την υγιεινή του σπιτιού.

ΡΙΓΑΝΗ
Ένα από τα πρώτα βότανα που γνώρισα είτε στην μαγειρική της μανιάτισσας γιαγιάς είτε ως θεραπευτικό για τη διάρροια από τη μακεδόνισσα μαμά. Είναι το φάρμακο που έχω συστήσει σε πάρα πολύ κόσμο με θεαματικά αποτελέσματα. Η μητέρα μου πάντα όταν πρόκειται να ταξιδέψει έχει μαζί της σε ένα σακουλάκι λίγη ρίγανη, για την αντιμετώπιση της γνωστής διάρροιας των ταξιδιωτών. Καλό τονωτικό, αποχρεμπτικό, κατά της δυσμηνόρροιας, αντισπασμωδικό,εφιδρωτικό, μειώνει τον πονόδοντο. Ακόμα έχει σημαντικές επουλωτικές ιδιότητες. Βοηθά σε ρευματισμούς, στη θεραπεία του άσθματος, σε καταρροϊκές παθήσεις. Στεγνό κατάπλασμα με ζεσταμένα και κοπανισμένα φρέσκα φύλλα βοηθά σε ψύξεις και στραβολαίμιασμα.

ΤΑΡΑΞΑΚΟ
Το λεγόμενο δόντι του λέοντος ή κοινώς πικραλίδα. Το ταπεινό αυτό χόρτο που πολλές φορές βρέθηκε στη σαλάτα μας ή το μαζέψαμε από το δρόμο, είναι ένα καλό καθαριστικό του αίματος, διουρητικό, υπακτικό, τονωτικό, θεραπεύει το σκορβούτο. Είναι καλό για τις φλεμονές του στήθους, για τον βήχα, για δερματικές παθήσεις, αλλά επιδρά σημαντικά στη μείωση της χοληστερόλης, θεραπεύει τις παθήσεις του ήπατος, τη διόγκωση ήπατος και σπληνός σε ελονοσία. Θεραπεύει το διαβήτη, δρα κατά της παχυσαρκίας, ρυθμίζει τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων και του λεμφικού συστήματος. Δρα κατά της κόπωσης και τονώνει την πνευματική διάυγεια. Μπορούμε να το λάβουμε ως αφέψημα, βάμμα ή στη σαλάτα…

ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ
Πνευματικό και θεραπευτικό. Το κάψιμο των φύλλων του ή του αιθερίου ελαίου, καθαρίζει το χώρο σε όλα τα επίπεδα. Δρα κατά του κρυολογήματος, του ρευματικού πυρετού, κατά της ατονίας του πεπτικού. Ακόμα χρησιμοποιούνταν για να μειώνει το νυκτερινό ιδρώτα των φυματικών. Δρα κατά της νευρασθένειας. Είναι επίσης ένα ακόμα φυσικό αντιβιοτικό, απολυμαντικό, αποχρεμπτικό, βοηθά την πέψη. Είναι καλό για στοματικές πλύσεις και γαργάρες. Τονώνει τη μνήμη και νικά την τεμπελιά και νωθρότητα. Είναι το κατεξοχήν φυσικό οιστρογόνο, άρα ρυθμίζει την έμμηνο ρύση, δρα κατά της αμμηνόρροιας, δυσμηνόρροιας, λευκόρροιας, βοηθά ακόμα τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση, εναρμονίζοντας τις ορμόνες. Κάνει καλό στο δέρμα με ατμόλουτρα. Το αφέψημά του θεραπεύει, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, σταφυλίτιδα κλπ. Είναι επίσης καλό τονωτικό για τα μαλλιά.

ΧΑΜΟΜΗΛΙ
Το χαμομήλι φημίζεται για τις καταπραϋντικές, κατευναστικές του ιδιότητες είτε στο πεπτικό, είτε στο δέρμα, είτε στη νοητική και ψυχική ηρεμία. Είναι ένα φυσικό ήπιο αλλά δραστικό αντιφλεγμονώδες. Είναι καλό αντισπασμωδικό, βοηθά στη θεραπεία των ρευματισμών, του κρυολογήματος, του πυρετού,μειώνει τους κολικούς του εντέρου. Αναφέρεται ότι βοηθά σε παράλυση της γλώσσας. Ενδείκνυται ακόμα σε ανορεξία, είναι τονωτικό, διουρητικό, ήπιο ηρεμιστικό, κατάλληλο σε δυσμηνόρροια και υστερία. Από τη γιαγιά και τη μητέρα μου γνωρίζω ότι στη Μακεδονία και στον Πόντο από παλιά και ως σήμερα δίνουν στα νευρικά, ανήσυχα μωρά χαμομήλι (ή τίλιο), αραιωμένο στο νερό τους για να σταματούν το κλάμα. Μάλιστα το προτιμούσαν όταν το μωρό είχε και κωλικούς. Στην ομοιοπαθητική υπάρχει αντίστοιχο φάρμακο, που είναι κατάλληλο για ένα συγκεκριμένο τύπο ανήσυχου μωρού, που του ταιριάζει το χαμομήλι. Θεωρείται ακόμα ότι βοηθά την εύκολη γέννα. Το κατάπλασμά του είναι αντιρευματικό. Ενδείκνυται ακόμα για εξωτερικούς στο δέρμα ή εσωτερικούς ερεθισμούς στους βλεννογόνους, και άρα αντίστοιχες λοσιόν, καταπλάσματα, και στοματικές ή κολπικές πλύσεις. Οι κομπρέσες χαμομηλιού εμποτισμένου σε γάζα, ξεκουράζουν και θεραπεύουν τα ερεθισμένα κόκκινα μάτια. Χαρίζει στα μαλλιά λαμπερό ξανθό χρώμα και φωτίζει τις φυσικές ανταύγειες, όταν μετά το λούσιμο τα ξεπλένουμε με χαμομήλι.


Αντιμετώπιση βασικών παθήσεων με τη χρήση βοτάνων κατά τον παραδοσιακό τρόπο...

Τα βότανα ήταν μέσα στην καθημερινότητα των παλιών και φτάνουν μέχρι σήμερα να τα συναντούμε σε φαγητά και συνταγές μαγειρικές ή θεραπευτικές. Τα βότανα στα φαγητά δεν τα έβαζαν μόνο για τη νοστιμιά αλλά και τη συντήρηση και τις ιδιότητες που προσέφεραν, ακόμα και αν ήταν απλά το άρωμά τους. Όλα συντονίζονταν σε μια τελετουργία παλιά και ξεχασμένη που όμως φανερώνει τις ρίζες της στην παράδοση κάθε τόπου.
Ήδη έχουν αναφερθεί ορισμένες θεραπείες ή πρακτικές εφαρμογές, αλλά θα περιγράψουμε κάποιες ακόμα συνταγές. Προσοχή δοκιμάστε τις συνταγές αλλά σε κάθε περίπτωση επισκεφτείτε ή ζητήστε τη συμβουλή του γιατρού σας. Κάτι μπορεί να είναι πολύ σοβαρότερο από ό,τι φαίνεται και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί αντί για καλό να προξενήσουμε βλάβη στον εαυτό μας ή σε κάποιον δικό μας από κακή χρήση των βοτάνων.

Παραδείγματα από την κουζίνα και το φαρμακείο της γιαγιάς μου στην παράδοση της Μάνης, πικραλίδες σαλάτα, φασκόμηλο και πορτοκάλι στο χοιρινό, δεντρολίβανο στο κατσικάκι, λαδορίγανη χτυπημένη με λεμόνι, πάντα στο σερβίρισμα των ψαριών, θυμάρι, ρίγανη και μαϊντανό στα κεφτεδάκια, βασιλικό στον αγιασμό και σαν έκφραση αγάπης, προσφοράς, στο δίσκο σερβιρίσματος του νερού και του καφέ συνήθως για έναν εκλεκτό καλεσμένο ή ένα αγαπημένο πρόσωπο της οικογένειας.
Στα κρυολογήματα πάντα τσάι του βουνού ή φασκόμηλο με μέλι και λεμόνι και χυμό φρεσκοστημένου πορτοκαλιού. Σε πονόλαιμο γαργάρες με λεμόνι και αλάτι. Μαντζουράνα σε κοιλιακούς πόνους. Λεμονάδα με σόδα για ναυτία ή δυσπεψία. Επίσης χυμό λεμονιού για πρόκληση εμετού. Ξύδι στο ξέβγαλμα των μαλλιών για υγιή μαλλιά, ακόμα και τώρα σε ηλικία 95+ η γιαγιά έχει πέρα από τους γκρίζους κροτάφους, μαύρα μαλλιά…

Από τον πατέρα μου έμαθα τις εισπνοές ευκαλύπτου για το κρυολόγημα, τις λαρυγγίτιδες κλπ και το αλατόνερο για να καθαρίσει ο ρινοφάρυγγας με πλύσεις, εισπνοή και έπειτα φύσημα της μύτης ή φτύσιμο από το στόμα. Μάλιστα δρα προληπτικά το καλοκαίρι στη θάλασσα να κάνουμε κάτι αντίστοιχο με θαλασσινό νερό. Επίσης την τονωτική δύναμη της ζεστής σοκολάτας όταν σε αυτή προσθέτουμε μπαχάρια, πιπέρια, γαρύφαλλο και κανέλλα. Το κονιάκ και το μέλι είναι το επιπρόσθετο στοιχείο που βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση όλων αυτών των συστατικών ή και σε οποιοδήποτε αφέψημα, απλά χρειάζεται πολύ προσοχή σε κάποια ιδιαίτερα δραστικά γιατί μπορεί να αυξηθεί επικίνδυνα η απορρόφηση. Σε χτυπήματα, διαστρέμματα χτυπημένο κρεμμύδι ως κατάπλασμα. Το σκόρδο, ρίχνει την πίεση, ειδικά τα φρέσκα σκορδάκια. Η κρεμμυδόσουπα προλαβαίνει το κρυολόγημα.


Από παραδοσιακές συνταγές, οδηγίες και ερευνώντας τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων παραθέτουμε ορισμένες ακόμα θεραπείες για κάποιες κοινές παθήσεις ή συνηθισμένες καταστάσεις:

Τα πρησμένα μάτια ηρεμούν με κατάπλασμα ωμής πατάτας, σε γάζα.
Τα κόκκινα μάτια με κατάπλασμα από χαμομήλι.
Τα μάτια με μαύρους κύκλους με αγγούρι φρεσκοκομμένο σε φέτα ή κατάπλασμα και δροσερό.

Για την κόπωση: το φασκόμηλο για την νοητική και ψυχική, το θυμάρι για νοητική κυρίως κόπωση, το βάλσαμο για ψυχική κυρίως κόπωση, το κάρδαμο και το σπανάκι για σωματική και ενεργειακή κόπωση. Αν δεν είστε σίγουροι για το αίτιο ή είναι γενικευμένη η κόπωση, κάντε συνδυασμούς που σας ταιριάζουν σαν γεύσεις και αρώματα, θα βρείτε το καταλληλότερο για εσάς.

Κατάθλιψη: Στα πρώτα σύννεφα δοκιμάστε φασκόμηλο, βάλσαμο, μελισσόχορτο και μιλήστε με τον γιατρό σας, υπάρχουν φυσικές λύσεις πριν καταφύγετε στα αντικαταθλιπτικά.

Εγκαύματα: Υπάρχουν διάφορες παραδοσιακές συνταγές οι πιο ακίνδυνες κατάπλασμα από πατάτα ωμή τριμμένη, ή κατάπλασμα από κοπανισμένο λάχανο.

Τα οιδήματα των κάτω άκρων αντιμετωπίζονται με καταπλάσματα από λάχανο, λιωμένα βραστά φύλλα τυλιγμένα σε γάζες.

Δυσκοιλιότητα τέλος με ξερά δαμάσκηνα μουλιασμένα σε νερό μια νύχτα, το πρωί πίνετε το χυμό και τρώτε τα δαμάσκηνα. Άλλος απλός τρόπος, ζεστό νερό με μέλι κάθε πρωί. Σε ζόρικες καταστάσεις τα φύλλα Αιγύπτου, αλλά πολλή προσοχή και όχι τακτικά γιατί αδρανοποιείται η λειτουργία του εντέρου.
Διάρροια. Ρίγανη πρώτα από όλα.

Ακμή. Ανάλογα με τη βαρύτητα μπορεί να βοηθήσει λοσιόν από χυμό τομάτας το βράδυ και λίγο χυμό λεμονιού σε βαμβακερό ύφασμα ή γάζα το πρωί, ή με αφέψημα λεβάντας ή χαμομηλιού, ξεπλένετε το πρόσωπό σας πρωί και βράδυ. Σε μεμονωμένα σπυράκια, τοπικά μόνο λεμόνι.

Δυσμηνόρροια. Βρείτε τι σας ταιριάζει καλύτερα. Αφέψημα από δεντρολίβανο, φασκόμηλο, ή μαντζουράνα, που συνήθως έχει τα καλύτερα αποτελέσματα στο συγκεκριμένο πρόβλημα.
Εμμηνόπαυση. Προτιμήστε το φασκόμηλο
Σε αραιομηνόρροια ή σε καθυστέρηση δοκιμάστε την Αρτεμισία, αλλά μπορεί να βοηθήσει και το φασκόμηλο γιατί ρυθμίζει τις γυναικείες ορμόνες.

Κρυολογήματα, Αμυγδαλίτιδα, Λαρυγγίτιδα, Φαρυγγίτιδα κλπ ό,τι έχουμε ήδη αναφέρει, εισπνοές ευκαλύπτου, γαργάρες με χυμό λεμονιού και αλατόνερο και τα κατάλληλα αφεψήματα πχ θυμάρι, φασκόμηλο κλπ Η μαντζουράνα ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Εντριβή με οινόπνευμα ή πετρέλαιο το βράδυ πριν τον ύπνο.

Στη βραχνάδα γαργάρες με αλατόνερο ή γαργάρες με φασκόμηλο και ξίδι αραιωμένο στο αφέψημα.

Ωτίτιδα. Σε βαμβάκι ελαιόλαδο ή χυμός δεντρολίβανου ή χυμός μαντζουράνας.

Αναιμία. Στη σαλάτα εκτός από το σπανάκι...μαιντανός και ως φρέσκος χυμός από τα φύλλα,φρέσκη πικραλίδα (ταραξάκο), αφέψημα από ρίζα αγγελικής.

Αιμορροϊδες. Υπάρχουν διάφορες συνταγές με λάχανο, μελιντζάνα, κ.α. αλλά δοκιμάστε σκόνη από τριμμένες φλούδες σκόρδου, είναι η πιο αποτελεσματική συνταγή.

Για την ουρική αρθρίτιδα τσουκνίδα και ταραξάκο σε αφέψημα.

Χοληστερίνη τέλος με ταραξάκο.

Διαταραχές του ήπατος θα βρείτε λύσεις στα βότανα που αναφέραμε παραπάνω, αλλά βοηθά και η αγκινάρα έστω και στη διατροφή.

Γαστρίτιδα και αυξημένη οξύτητα του στομάχου, αγνό ελαιόλαδο. Για το έλκος μαστίχα Χίου. Διαβάστε και τα βότανα που αναφέρονται στην αρχή.

Τονωτικά μαλλιών για την τριχόπτωση : δεντρολίβανο, τίλιο, εκουιζέτο, φασκόμηλο, αχιλλαία, δάφνη, μάλαθρο, τσουκνίδα, χαμομήλι κ.α

Επουλωτικά πληγών ως κατάπλασμα: κυρίως ρίγανη, βάλσαμο, μαντζουράνα, δεντρολίβανο, δίκταμο.

Διαστρέματα, τραυματισμοί, οιδήματα το δραστικότερο είναι κατάπλασμα από κοπανισμένο κρεμμύδι, επίσης είναι πολύ δραστικό και σε οιδήματα από τσιμπήματα εντόμων.

Και μια σκόνη για τα δόντια με σόδα και αλάτι σε ίσα μέρη, μικρή ποσότητα πάνω στην οδοντόβουρτσα.

Μιας και αναφερθήκαμε στον οδοντίατρο κλείνοντας παραθέτω κάτι ακόμα από τις χρήσεις των βοτάνων όπως έφτασαν από τις ρίζες της παράδοσης μέσα στην οικογένειά μου εως εμένα. Η μητέρα μου στην θεραπευτική της δράση ως οδοντίατρος, πάντα μετά από κάποια χειρουργική επέμβαση, που συχνά κάναμε μαζί τα τελευταία χρόνια (πχ.εξαγωγή οδόντος), δίνει σαν οδηγία μπουκώματα και ξέπλυμα με χαμομήλι, τακτικά μέχρι να επουλωθεί η πληγή. Σε αυτήν αφιερώνω τη μικρή αυτή εργασία καθώς οδήγησε τα πρώτα μου βήματα στο δρόμο της θεραπείας. Όταν κάποτε σε αρκετά μικρή ηλικία, μετά από ένα τραυματισμό που είχε οδηγήσει σε απώλεια της όρασης και δακρύρροια τελικά κατάφερα να δω μετά από την αγάπη της μαμάς σε συνδυασμό με τις κομπρέσες χαμομηλιού, κατάλαβα τόσο τη θεραπευτική δύναμη των βοτάνων όσο και της αγάπης...



Βιβλιογραφία :
1. Σύγχρονη πλήρης θεραπευτική με τα ΒΟΤΑΝΑ. Ιγνατίου Ζαχαρόπουλου.Εκδ. Ψυχάλου. 1972.
2. Βότανα Θεραπευτικά. Εκδ. Ωρίων. 1982.
3. Η Μαγεία των κρυστάλλων, πολύτιμων λίθων και μετάλλων. Scott Cunningam.Eκδ. Κονιδάρη. 1990-91.
4. Μαγική Αρωματοθεραπεία. Scott Cunningam.Eκδ.Αλκυών. 2005.
5. To βιβλίο των Τσάκρα S.Sharamon, B.J.Baginski. Εκδόσεις Δίοπτρα. 1997.
6. Σύγχρονη Αρωματοθεραπεία. Γ. Παπαιωάνου.Εκδ. ΜEDICUM. 2001.
7. Κλινική Φυτοθεραπεία, Αρωματοθεραπεία. Αντώνης Καβάγιας. Εκδ. Λίτσας. 1997.
8. Ενεργειακή Αρωματοθεραπεία, Patricia Davis.Εκδ.Σέλλας. 1994.
9. Oι αρχαίοι Έλληνες Αλχημιστές και η γέννεση της Αλχημείας. M.Berthelot. Εκδ. Κορόντζη. 2002.
10. 150 βότανα για 150 χρόνια ζωής.Κ.Α.Κατσαμπούλας. Εκδ.Δρόμων. 2004.
11. Οδηγός Βοτανοθεραπείας. Η Νέα Ολιστική Βοτανοθεραπεία. David Hoffman.Εκδ. Διόπτρα. 1997.
12. Οδηγός των φαρμακευτικών φυτών. P. Schauenberg, F. Paris. Εκδ. Γκιούρδας. 1981.
13. Πληροφορίες, μέσω εθνοφαρμακολογίας, για θεραπευτικές ιδιότητες βοτάνων στην ελληνική παράδοση, από αρχαιότητα εως σήμερα.
14. ΒΟΤΑΝΑ, Χαρακτηριστικά και Πρακτικές Εφαρμογές. Νοητική Εργασία Αλεξάνδρα Τζανακάκη.
15. Πώς να γιατρευτείτε με βότανα και ρίζες. Ρέα Πλάκα, Μαίρη Σπυριδογιαννάκη. Εκδ.Καραμπερόπουλος.

Δευτέρα 22 Μαρτίου 2010

γιατροσόφια Μακεδονίας

Γιατροσόφια για πόνους και προβλήματα
σε διάφορα μέρη του σώματος

από τη Μακεδονία


Τα γιατροσόφια συλλέχθηκαν από τη συνεργάτιδά μας Αναστασία Β. με συνεντεύξεις από παππούδες και γιαγιάδες παιδιών από τη βόρεια Πιερία. Συγκεκριμένα από τα χωριά Καταχάς, Λιβάδι, Μεγάλη Γέφυρα, Παληάμπελα κι από το Αιγίνιο.
Είναι απλά και εφαρμόσιμα πολλά από αυτά ακόμη και στις μέρες μας. Η ανταπόκριση ήταν άμεση καθώς και η προθυμία για μία…επίδειξη. Τα περισσότερα υλικά είναι απλά, παρμένα από τη φύση.
Επίσης, κάποια γιατροσόφια συλλέχθηκαν ή είναι κοινά με την περιοχή της Δημητσάνας.
Έτσι, η σοδειά της προσπάθειας έφερε τα παρακάτω αποτελέσματα.


ΣΤΡΑΜΠΟΥΛΗΓΜΑΤΑ – ΠΡΙΞΙΜΑΤΑ – ΜΕΛΑΝΙΑΣΜΑΤΑ

ΣΤΡΑΜΠΟΥΛΗΓΜΑ ΠΟΔΙΟΥ: έδεναν το πόδι, στο σημείο που πληγώθηκε, με κρεμμύδι και λίγο λάδι.
Επίσης έπαιρναν πρόβειο μαλλί το έβρεχαν με ζεστό νερό και τύλιγαν το πονεμένο μέρος.

ΠΡΗΞΙΜΟ – ΣΤΡΑΜΠΟΥΛΗΓΜΑ: μασούσαν ζυμωτό ψωμί και το έβαζαν σαν κατάπλασμα στο πάσχων σημείο.

ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ: ζεστό νερό και λαδάκι εντριβή.

ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ: εντριβή την άρθρωση που πάσχει μέσα σε λεκάνη με ζεστό νερό και σαπουνάδα.

ΜΕΛΑΝΙΑΣΜΑ ΑΠΟ ΧΤΥΠΗΜΑ: σε αυτήν την περίπτωση άλειφαν βούτυρο.


ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΠΟΝΟΙ

ΚΟΙΛΟΠΟΝΟ: ένα μάλλινο πανί ποτισμένο με οινόπνευμα ή τσίπουρο το έβαζαν φωτιά, το έσβηναν και το σιδέρωναν. Κατόπιν το έβαζαν στην κοιλιά..
Κάτι παρόμοιο ήταν μαντήλι εμποτισμένο με ζεστό ούζο πάνω στον ομφαλό ή εντριβή με ζεστό νερό με ούζο

Επίσης έβαζαν στην κοιλιά καυτό κρεμμύδι.

Στον κοιλόπονο έπιναν χαμομήλι ή φασκόμηλο ή βράζανε τσίπουρο με νερό και ζάχαρη και το πίνανε

ΠΟΝΟΔΟΝΤΟΣ: ούζο ή γαρύφαλλο στο δόντι που πονάει. Κάτι διαφορετικό ήταν αλάτι και ελιά στο δόντι που πονούσε.

ΣΤΟΜΑΧΟΠΟΝΟΣ: έπιναν λικέρ από κράνα.


ΠΟΝΟΣ ΑΥΤΙΟΥ: στάζανε μέσα ζωμό από ψημένο πράσο.

ΠΟΝΟΣ ΛΑΙΜΟΥ: τσάι με κονιάκ και λίγο μαυροπίπερο.

ΚΟΛΙΚΟ: βράζανε τριβόλια, αγριάδα( μαζί με τη ρίζα) και τη φούντα του καλαμποκιού. Αυτό το αφέψημα το πίνανε.

ΟΤΑΝ ΠΟΝΑΝΕ ΟΙ ΑΜΥΓΔΑΛΕΣ: έβγαζαν τα σπόρια από το ρόδι και τα έβραζαν για αρκετή ώρα μέσα σε λίγο νερό. Κατόπιν, στράγγιζαν τα κουκούτσια από το νερό. Αυτόν το χυμό τον φύλαγαν σε ένα βάζο και κάθε φορά που πονούσε ο λαιμός έκαναν γαργάρες. Τα αποτελέσματα ήταν άμεσα.

ΕΝΤΡΙΒΕΣ ΣΤΑ ΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΠΟΝΑΝΕ με χλιαρό ούζο

ΠΟΝΟΙ ΑΠΟ ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ: ζεσταίνουμε σε στεγνό τηγάνι φρέσκια κοπανισμένη ρίγανη και την βάζουμε στο μέρος που πονάει.


ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ – ΠΛΗΓΕΣ

ΜΙΚΡΟΤΡΑΥΜΑΤΑ – ΚΟΙΛΟΠΟΝΟΙ: λάδι από σπαθόχορτο.. Μάζευαν το σπαθόχορτο στα μέσα Ιουλίου. Έκοβαν τα άνθη και τα έβαζαν μέσα σε ένα βάζο με ελαιόλαδο. Το άφηναν στον ήλιο για περίπου ένα μήνα.. Μετά το χρησιμοποιούσαν για πληγές αφού πρώτα τις καθάριζαν με χλιαρό νερό.

ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ (παντός είδους χωρίς σκίσιμο): ψίχα ψωμιού εμποτισμένη με ούζο.

ΧΤΥΠΗΜΑ: τοποθετούσαν πάνω κατάπλασμα που έφτιαχναν με κρεμμύδι, λάδι και πιπέρι.

ΓΙΑ ΠΛΗΓΕΣ: σπαθόχορτο, λάδι, οινόπνευμα όλα μαζί σε ένα μπουκάλι και με λίγο βαμβάκι βάζουμε στην πληγή. Η πληγή θεραπεύεται πολύ γρήγορα. Αυτό το φάρμακο λένε πως το είχε στην εκστρατεία ο Μέγας Αλέξανδρος. Είναι το γνωστό Βάλσαμο. (γνωστό και στη Δημητσάνα)

ΚΑΡΟΎΜΠΑΛΟ: αμέσως βάζουμε επάνω ένα νόμισμα και ξεπρίζεται.


ΓΙΑ ΠΛΗΓΕΣ

Χρησιμοποιούσαν το ΚΑΝΤΟΥΡΙ. Αφού ωρίμαζε και έσκαγε, το έκαναν κομματάκια, το έβαζαν σε ένα μπουκάλι με ελαιόλαδο (όπως το βάλσαμο που κάνει και την ίδια δουλειά) και το έβαζαν στον ήλιο. Από αυτό κάθε φορά που είχαν κάποια πληγή εξωτερική το χρησιμοποιούσαν ως επάλειψη ή εσωτερική το χρησιμοποιούσαν για πόση. (Παράδοση Μακεδονίας)

Για το κόψιμο χρησιμοποιείται με βράσιμο και το ΨΑΘΟΛΟΥΡΙ. (Παράδοση Δημητσάνας)

Επίσης το σταφυλάκι που πρέπει να χτυπηθεί να γίνει σκόνη και μετά να ανακατευτεί με ξίδι. (Παράδοση Δημητσάνας)


ΚΑΨΙΜΑΤΑ – ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ

ΚΑΨΙΜΟ: για το κάψιμο κάνανε ασβεστοαλοιφή. Έπαιρναν καθαρό ασβεστόνερο σε ένα φλιτζάνι, έβαζαν μέσα ελαιόλαδο και το χτυπούσαν με ένα πιρουνάκι για αρκετή ώρα. Εκείνο έπηζε και γινόταν κανονική αλοιφή. Αυτό ήταν το φάρμακο για τα καψίματα.

ΚΑΨΙΜΟ: χυμό ντομάτας ή χοιρινό λίπος ή επίθεμα από λεπτές φέτες ωμής πατάτας.

ΠΛΗΓΗ Η ΚΑΨΙΜΟ Η ΤΡΑΥΜΑ: έβαζαν καπνό πάνω στην πληγή.

ΚΑΨΙΜΟ: βάζανε αλάτι και πολύ ώρα κάτω από το κρύο νερό.

ΚΑΨΙΜΟ: αλάτι και σάλτσα.

ΚΑΨΙΜΟ ΑΠΟ ΗΛΙΟ: αλείβονταν με γιαούρτι.

ΚΑΨΙΜΟ: βάζουμε επάνω πατάτα σε φέτες.

ΚΑΨΙΜΟ: Τοποθετούμε επάνω στην καμένη επιφάνεια κρόκο ΑΥΓΟΥ. Αυτός πρέπει να μείνει κάποιες ώρες μέχρι να πάρει όλη την κάψα. Φροντίζουμε να έχει σε όλη την καμένη επιφάνεια πιάσει γερή κρούστα αυγού. (Παράδοση Μακεδονίας)

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ: έβαζαν επάνω αλεύρι. Δεν άφηνε να δημιουργηθεί σημάδι..


ΔΙΑΦΟΡΑ

ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΜΑΤΙΩΝ: κομπρέσες με χαμομήλι

ΑΣΘΜΑ: πρόβειο μαλλί το πότιζαν με ούζο και κόκκινο πιπέρι και το έβαζαν στο στήθος.

ΑΦΘΕΣ: ζουμί από καρότο. Βράζουμε σε ένα μπρίκι 2 καρότα για 5-10 λεπτά και κάνουμε πλύσεις τις άφθες.

ΔΙΑΡΡΟΙΑ: έβραζαν φλούδα από ρόδι.

ΔΙΑΡΡΟΙΑ: πίνουμε πικρό ελληνικό καφέ με μία κουταλιά χυμό λεμόνι ανακατεμένα.

ΛΟΞΥΓΚΑΣ: τρώμε μία κουταλιά ζάχαρη.

ΟΥΛΑ ΠΟΥ ΜΑΤΩΝΟΥΝ: πλύσεις 3 φορές την ημέρα με αφέψημα εχινάκειας, χαμομηλιού ή λεβάντα. Επίσης πλύσεις με λεμόνι.

ΠΙΕΣΗ: έβραζαν δυόσμο και μαϊντανό και έπιναν το ζουμί.

ΠΙΕΣΗ :χαμομήλι

ΠΙΤΥΡΙΔΑ: χτυπάμε 2 κρόκους αυγών με ένα φλιτζανάκι χλιαρό νερό. Απλώνουμε στο κεφάλι κάνοντας μασάζ. Αφήνουμε περίπου 15 λεπτά. Ξεπλένουμε με νερό με ξύδι.

ΠΥΡΕΤΟΣ: κομπρέσες με ξύδι.

ΠΥΡΕΤΟΣ: βάζανε ζεστά πίτουρα κάτω από το σεντόνι που κοιμόταν ο άρρωστος ώστε να ιδρώσει και να του πέσει ο πυρετός.

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΟ ΣΥΚΩΤΙ: μία σταγόνα ρετσίνι την ημέρα.

ΣΑΚΧΑΡΟ: έβραζαν ένα λουλούδι που το έλεγαν μπαρμπαρόριζα και το έπιναν κάθε πρωί.

ΤΣΙΜΠΗΜΑ ΜΕΛΙΣΣΑΣ: βάζανε πάνω μία σκελίδα σκόρδο στουμπισμένη.

ΧΟΛΗΣΤΕΡΊΝΗ: βράζανε αγριάδα και πίνανε το ζωμό.

Πέμπτη 18 Μαρτίου 2010

οδηγίες χρήσης βοτάνων- συμβουλές

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ

Τα βότανα έχουν πολλούς τρόπους χρήσης. Τα απλά και συνηθισμένα βότανα, που συνήθως έχουμε στα σπίτια μας, χρησιμοποιούνται κυρίως σαν αφεψήματα.

Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για να φτιάξουμε αποτελεσματικά και κυρίως θεραπευτικά ροφήματα:

ΕΓΧΥΜΑ: Είναι ο καλύτερος τρόπος για να πάρουμε δυνατά ροφήματα από βότανα από τα οποία χρησιμοποιούμε τα άνθη ή τα φύλλα ή γενικά μαλακά μέρη του φυτού, που είναι συνήθως και ιδιαίτερα αρωματικά.
Βάζουμε να βράσει νερό, και μόλις έρθει σε θερμοκρασία βρασμού το κλείνουμε και ρίχνουμε μέσα την κατάλληλη ποσότητα βότανου. Συνήθως υπολογίζουμε ποσότητα βοτάνων όσο πιάνουμε με τρία δάχτυλα του χεριού μας (ή δύο κουταλάκια του γλυκού), για κάθε φλυτζάνι. Αφήνουμε τα βότανα στο βραστό νερό για 10 ως 20 λεπτά και μετά το σουρώνουμε και το πίνουμε.


ΑΦΕΨΗΜΑ: Αυτός ο τρόπος είναι καλύτερος για σκληρότερα μέρη των φυτών, δηλαδή ρίζες, σκληροί βλαστοί ή καρποί. Βάζουμε νερό να βράσει. Μόλις αρχίσει ο βρασμός ρίχνουμε μέσα το βότανο και αφήνουμε να βράζουν για 5 ως 10 λεπτά. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά, το σουρώνουμε και το πίνουμε.
Μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε τα βότανα και με άλλους τρόπους.


ΒΑΜΜΑ: Είναι διαλύματα με βότανα διατηρημένα σε μείγμα από οινόπνευμα ή αλκοολούχο ποτό (π.χ. βότκα) και νερό. Η αναλογία βοτάνου προς το υγρό πρέπει να είναι περίπου 1 προς 5. Βάζουμε το μείγμα σε ερμητικά κλειστό γυάλινο δοχείο, σε ζεστό μέρος, για 14 μέρες. Μετά το στραγγίζουμε και το αποθηκεύουμε σε σκούρα μπουκάλια, καλά κλεισμένα.
Το βάμμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αδιάλυτο ή διαλυμένο σε νερό, να προστεθεί σε ροφήματα ή για εξωτερική χρήση σε κομπρέσες, στο λουτρό κλπ. Ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή αλοιφών με κερί μέλισσας ή άλλα έλαια.


ΚΑΤΑΠΛΑΣΜΑ (ΚΟΜΠΡΕΣΑ): Βοηθάει το σώμα να απορροφήσει από το δέρμα τα συστατικά του βοτάνου. Φτιάχνουμε διάλυμα του βοτάνου με τον τρόπο του εγχύματος ή του αφεψήματος (ανάλογα με το βότανο), βουτάμε σ’ αυτό μια κομπρέσα και την τοποθετούμε στο μέρος που πάσχει. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα βρασμένα βότανα, χωρίς να τα στραγγίσουμε, αλλά βάζοντας τα σε γάζα, για να δημιουργήσουμε ένα κατάπλασμα. Ακόμη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το βάμμα που ήδη έχουμε, διαλυμένο σε νερό, στο οποίο βουτάμε κομπρέσες.




ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

- Τα βότανα πρέπει να φυλάσσονται σε μέρος σκιερό, σε γυάλινα αλλά σκουρόχρωμα δοχεία, μακριά από τον ήλιο, τις υψηλές θερμοκρασίες και την υγρασία.

- Προμηθευόμαστε όση ποσότητα νομίζουμε ότι μπορεί να καταναλωθεί μέσα σε ένα χρόνο το πολύ, γιατί μετά χάνουν την δραστικότητα τους.

- Δεν είναι καλό να πίνουμε πολλά ροφήματα την ημέρα. Η κατάχρηση μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες συνέπειες, συχνά αντίθετες από το ζητούμενο κάθε βοτάνου

- Καλό είναι να μην ανακατεύουμε πολλά βότανα μαζί, εκτός αν έχουμε ιδιαίτερες γνώσεις ή ακολουθούμε συμβουλές κάποιου ειδικού. Αλλιώς ας επιλέγουμε ένα ή δύο το πολύ βότανα, ανάλογα με τις προτιμήσεις μας αλλά και την αντίδραση του οργανισμού μας σε κάθε ένα απ’ αυτά.

- Είτε κάνουμε έγχυμα είτε αφέψημα, πάντα τα βότανα τα προσθέτουμε αφού πάρει βράση το νερό, ώστε να διασπαστούν τα τοιχώματα των φύλλων και να εγχυθούν τα ωφέλιμα συστατικά.

- Το έγχυμα χρειάζεται τουλάχιστον 10 λεπτά για να γίνει, αλλά καλό είναι να παρακολουθούμε και το χρώμα του νερού. Αφαιρούμε τα βότανα από το νερό όταν αυτό έχει πάρει το κατάλληλο χρώμα. Δεν τα αφήνουμε περισσότερο, γιατί τότε καταστρέφονται τα πολύτιμα συστατικά.

- Το ρόφημα των βοτάνων καλό είναι να καταναλώνεται αμέσως μόλις η θερμοκρασία του είναι ανεκτή από μας. Όσο περισσότερο παραμένει αποδυναμώνεται. Ωστόσο, τα εγχύματα μπορούν να καταναλωθούν και αργότερα, αρκεί να διατηρηθούν στο ψυγείο. Τα αφεψήματα πρέπει να καταναλωθούν μέσα σε 12 ώρες το πολύ, γιατί μετά χάνουν τις ιδιότητες τους. Σε κάθε περίπτωση πάντως, πρέπει να διατηρούνται καλά κλεισμένα, για να αποφευχθεί η οξείδωση.

- Να αποφεύγουμε την προσθήκη ζάχαρης, γιατί εξουδετερώνει την αντιοξειδωτική δράση του αφεψήματος. Αντίθετα, την αυξάνει η χρήση του μελιού.

- Το λεμόνι αυξάνει την αντιοξειδωτική δράση περίπου κατά 45%, οπότε άφοβα μπορούμε να προσθέτουμε όσο μας ευχαριστεί.

- Το γάλα, αν και δίνει θρεπτικές ουσίες, ας αποφεύγεται γιατί υποβαθμίζει το αφέψημα.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ
- 200 ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ, Γκόλιου Ρούλα, εκδόσεις Μαλλιάρης.
- Ο ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ, Θανασούλια Βούλα, Εκδόσεις Αγγελάκη.



Νίκη Β.

Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010

γιατροσόφια Κρήτης (Π- Ω)

Γιατροσόφια και βότανα
για πόνους και προβλήματα σε διάφορα μέρη του σώματος

από την Κρήτη



(Συνέχεια ανάρτησης, αλφαβητικά από το Π ως το Ω)


ΠΑΡΩΝΥΧΙΔΕΣ
- Βράζουμε 1 κιλό κάστανα και στο ζεστό νερό βυθίζουμε τα δάκτυλά μας και οι παρωνυχίδες πέφτουν.

ΠΕΤΡΕΣ ΚΥΣΤΕΩΣ
- Ωφελεί πολύ η βρασμένη τσουκνίδα.

ΠΕΤΡΕΣ ΝΕΦΡΩΝ
- Ωφελούν οι αγκινάρες, ή οι τσουκνίδες βρασμένες.
- Να βράσουμε ασκρολύμπους (γούλες), να φάμε τα χόρτα και το ζουμί τους να το πίνουμε τρία πρωινά νηστικοί και οι πέτρες θα φύγουν με τα ούρα.

ΠΕΤΡΕΣ ΧΟΛΗΣ
- Βράζουμε 100γρ. σκορπιδόχορτο μαζί με ½ κιλό μαϊντανό με ρίζες και προσθέτουμε 10 ρεβίθια με ανάλογο νερό. Πίνουμε 1 κρασοπότηρο το πρωί και 1 το βράδυ.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΟΠΩΣΗ
- Ρόφημα από δεντρολίβανο.1 ποτήρι του νερού κάθε φορά που νιώθουμε κόπωση.
- Ενδείκνυται ρόφημα από βρασμένες τσουκνίδες.

ΠΟΝΟΔΟΝΤΟΣ
- Κάνουμε γαργάρες με ρακή, κι αν κουνάει το δένουμε με μεταξωτή κλωστή και με απότομο τράβηγμα το ξεριζώνουνουμε.
- Βράζουμε μέλι, αλάτι και άγριο δαδί και μ’ αυτό κάνουμε γαργάρες.
- Βράζουμε ξύδι, αλάτι και μέλι και μ’ αυτό κάνουμε γαργάρες.
- Κοπανίζουμε βάλσαμο ξερό, μέχρι να γίνει σκόνη, ανακατεύουμε την βαλσαμόσκονη με δυνατό ξύδι και δίνουμε στον ασθενή να πιει μερικές φορές, το πρωί, νηστικός.
- Βράζουμε τη ρίζα του σπαραγγιού με ξύδι και με αυτό το ζουμί κάνουμε πλύσεις στο στόμα πολλές φορές, για αρκετή ώρα.
- Παίρνουμε σκόρδο και το ψήνουμε στα κάρβουνα. Ύστερα, πιάνουμε μια σκελίδα ζεστή και την βάζουμε πάνω στο πονεμένο δόντι. Αν είχε μέσα μικρόβιο θα ψοφήσει.
- Κοπανίζουμε φύλλα κολοκυθιάς, βάζουμε και λίγο δυνατό ξύδι και όλα μαζί τα βάζουμε πάνω στο πονεμένο δόντι.
- Ξεραίνουμε στο φούρνο αρισμαρί (δεντρολίβανο) και φύλλα τσουκνίδας. Τα κοπανίζουμε όλα μαζί, μέχρι να γίνουν σκόνη. Με αυτή τη σκόνη τρίβουμε δόντια και ούλα και θα γίνουμε καλά.

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ
- Πίνουμε ρόφημα από θυμάρι και μέντα.
- Βράζουμε σε ένα τσικάλι μπόλικο ξύδι, ύστερα βουτάμε μέσα στο ζεστό ξύδι μια μαντήλα τση κεφαλής και τυλίζουμε με το ζεστό ξύδι το κεφάλι όποιου πονεί.

ΠΟΝΟΣ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ
- Βράζουμε μαγιάτικα τριαντάφυλλα με κρασί και μ’ αυτό κάνουμε πλύσεις.
- Δένουμε σ’ ένα μαντήλι βρασμένα τριαντάφυλλα στο κρασί και πολύ χλιαρά τα βάζουμε πάνω στο μάτι.
- Παίρνουμε ροδοπέταλα, τα κοπανίζουμε καλά και τα σφίγγουμε. Το ζουμί τους το ανακατεύουμε με μητρικό γάλα και βάζουμε μέσα στα πονεμένα μάτια μερικές σταγόνες απ’ αυτό.
- Παίρνουμε δροσερά πλατανόφυλλα, τα βρέχουμε με κρασί και τα βάζουμε πάνω στα πονεμένα μάτια.
- Παίρνουμε χαμομήλι και το κοπανίζουμε, το ανακατεύουμε με έναν κρόκο αυγού. Έτσι, φτιάχνουμε μια αλοιφή και τη βάζουμε στο κούτελο εκείνου που πονούνε τα μάτια του.

ΠΟΝΟΣ ΣΤΑ ΝΕΦΡΑ
- Αν μας πονάνε τα νεφρά μας θα πρέπει να κοπανίσουμε ραπανόσπορο (σπόρο από ραπανάκια) μέχρι να γίνει αλεύρι. Τον ανακατεύουμε με ξύδι και μέλι και πίνουμε μερικές φορές, μέχρι να γίνουμε καλά.

ΠΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΙΑ
- Ζεσταίνουν στην χόβολη ένα βίσσαλο (πυρότουβλο), το τυλίγουν σ’ ένα μάλλινο ύφασμα και το βάζουν εκεί που πονούν.

ΠΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ
- Κατάπλασμα με κοπανισμένο λιναρόσπορο.

ΠΟΝΟΣ ΣΤΟ ΛΑΙΜΟ
- Παίρνουμε δυνατό ξύδι, το βράζουμε καλά και ύστερα ρίχνουμε μέσα αλεύρι και το ανακατεύουμε ίσαμε να γίνει χυλός. Αυτό το ζεστό χυλό βάζουμε τριγύρω στο λαιμό μας κι από πάνω ένα πανί.

ΠΟΝΟΣ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ
- Παίρνουμε αλάτι και πιπέρι, τα κοπανίζουμε καλά μέχρι να γίνουν σκόνη και κάθε πρωί με λίγες σταγόνες λεμόνι τρώμε από λίγο, για 40 ημέρες.

ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ
- Σβήνουμε μέσα σε 2 κιλά νερό ένα ζεστό κομμάτι ατσάλι βάρους ½ κιλού περίπου. Αυτό επαναλαμβάνεται τρεις φορές, δηλαδή τρεις φορές θερμαίνεται το ατσάλι και τρεις φορές σβήνεται στο νερό. Από αυτό το νερό πίνουμε 1 κρασοπότηρο τρεις φορές την ημέρα, πριν από το φαγητό, και για όσο χρόνο υπάρχει το πρόβλημα.
- Ωφελούν, επίσης, οι σπόροι κολοκύθας, τα κρεμμύδια, τα αυγά, τα καρύδια, τα μπιζέλια, τα κουκιά, το συκώτι του βοδιού και ο μαϊντανός.

ΠΥΡΕΤΟΣ
- Βάζουμε πάνω στο κούτελο (μέτωπο) ένα βρεγμένο μαντήλι με ξύδι και ρακή.

ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ
- Βοηθούν τα βλαστάρια με μαντζουράνα.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ
- Να τρώμε σέλινο 100-300 γραμμάρια ημερησίως ή να βράζουμε μέσα σε 1 κιλό νερό 30 γραμμάρια ρίζες από σέλινο και να πίνουμε 1 φλιτζάνι του καφέ τη μέρα.
- Να τρώμε καρότο 300-400 γραμμάρια ή να πίνουμε 2 φλιτζάνια από το χυμό του ημερησίως.
- Να τρώμε καρπούζι, ή γεράνιο, ή βατόμουρα, ή βατόριζα.
- Με φύλλα ευκαλύπτου και καρυδιάς κάνουμε ρόφημα και πίνουμε 1 ποτήρι την ημέρα.
- Βράζουμε 100 κορφές βάτου τρυφερές, σε 1 κιλό νερό, και πίνουμε κάθε πρωί νηστικοί 1 ποτήρι του κρασιού. Αποφεύγουμε καθετί γλυκό και τρώμε το μαύρο ψωμί.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 40-50 γραμμάρια φύλλα με άνθη αψιθιάς και πίνουμε 1 φλιτζάνι τσαγιού τη μέρα.

ΣΚΑΣΙΜΟ ΧΕΙΛΙΩΝ
- Επάλειψη από ψημένο κυδώνι.

ΣΠΥΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
- Κάνουμε επάλειψη του προσώπου με νερό, που μέσα σ’ αυτό έχουν σβηστεί καμένα σίδερα.

ΣΤΡΑΜΠΟΥΛΗΓΜΑ
- Το στραμπούληγμα στο πόδι αντιμετωπίζεται με ζεστό ποδόλουτρο με σαπούνι και ειδικό μασάζ. Έπειτα, δένει μ’ ένα χοντρό ύφασμα το σημείο εκείνο και ο παθών μένει για μερικές ημέρες σε ακινησία και γίνεται καλά.

ΣΥΝΑΧΙ
- Πίνουμε ρόφημα από άγριο τριαντάφυλλο.

ΤΟΝΩΣΗ ΟΡΑΣΗΣ
- Ωφελούν πολύ τα καρότα ή ο άνηθος.

ΤΟΝΩΤΙΚΑ ΜΑΛΛΙΩΝ
- Βράζουμε φασκόμηλο, ή δεντρολίβανο, ή τσουκνίδα, ή φύλλα καρυδιάς και μ’ αυτό το νερό ξεπλένουμε τα μαλλιά μας μετά το λούσιμο.

ΤΡΕΜΟΥΛΑ
- Πίνουμε ρόφημα από φασκόμηλο.

ΤΡΙΧΟΦΥΪΑ
- Πλύσιμο με νερό, που έχουμε βράσει με δενδρολίβανο.

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
- Αν μυρίζει το στόμα μας παίρνουμε τριαντάφυλλα ξερά, τα κοπανίζουμε ώστε να γίνουν σκόνη και τρίβουμε με αυτή τη σκόνη τα δόντια μας. Έτσι, το στόμα μας θα μυρίζει όμορφα.
- Επίσης μπορούμε να μασήσουμε γαρύφαλλο (μπαχαρικό) ή δυόσμο φρέσκο.

ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ
- Κάνει καλό ζεστή ρακή με ζάχαρη.
- Ωφελεί το αγριμόνιο, ή το πράσο ή και το σκόρδο.

ΧΙΟΝΙΣΤΡΕΣ
- Παίρνουμε χυμό από ξυσμένη πατάτα, τον ανακατεύουμε με αλάτι και μ΄ αυτό το μίγμα κάνουμε μασάζ κι επαλείψεις πάνω στις χιονίστρες.
- Μέσα σ’ ένα κιλό νερό βράζουμε 10-20 γραμμάρια φύλλα από σέλινο και ρίζες. Πίνουμε 2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.
- Παίρνουμε ένα βολβό από κρεμμύδι και τον ξύνουμε καλά. Το ξύσμα αυτό το βάζουμε πάνω στις χιονίστρες και κάνουμε μασάζ, για αρκετή ώρα.

ΨΕΙΡΕΣ
- Βράζουμε νερό της θάλασσας και λουμπούνια μαζί και με αυτό το νερό λουζόμαστε πολλές φορές και θα ψοφήσουν οι ψείρες.
- Παίρνουμε τη χολή του προβάτου, την ανακατεύουμε με κρασί και με αυτό αλείφουμε το κεφάλι μας.
- Παίρνουμε δροσερά φύλλα κισσού, τα κοπανίζουμε και τα σφίγγουμε. Το ζουμί αυτό το αναμιγνύουμε με μέλι και αλείφουμε το κεφάλι μας, για να ψοφήσουν οι ψείρες.

ΨΩΡΑ
- Παίρνουμε θειάφι, αλάτι και μπλε (μπλάβη) πέτρα σε ίση ποσότητα. Τα κοπανίζουμε όλα μαζί καλά καλά. Τα ανακατεύουμε με λάδι και τα βάζουμε να βράσουν σε φωτιά, τόσο ώστε να γίνουν πηχτή αλοιφή. Με αυτή την αλοιφή αλείφουμε το ψωριασμένο μέρος και θα γιάνει.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-15 γραμμάρια ανθισμένα φύλλα φασκομηλιάς και πίνουμε 2 φλιτζάνια του τσαγιού ημερησίως.

ΩΤΑΛΓΙΑ
- Ρίχνουμε μέσα 1-2 σταγόνες ποντικόλαδο.
- Παίρνουμε φύλλα ελιάς, τα κοπανίζουμε και τα σφίγγουμε. Το ζουμί αυτό το ανακατεύουμε με μέλι και φτιάχνουμε μια αλοιφή. Από αυτή την αλοιφή να στάζουμε κάθε τόσο λίγο μέσα στο πονεμένο αυτί και θα γιάνει.
- Ανακατεύουμε καλά κρασί με μέλι ζεστό και βάζουμε στο αυτί που πονάει.
- Κοπανίζουμε καλά φύλλα κολοκυθιάς, τα σφίγγουμε και παίρνουμε το ζουμί τους. Από αυτό το ζουμί στάζουμε λίγο στο πονεμένο αυτί.
- Αν έχει μπει μέσα στο αυτί κανένα ζωύφιο ή ψύλλος κοπανίζουμε φύλλα από κάπαρη και στάζουμε το ζουμί αυτό μέσα στο αυτί. Το μαμουνάκι θα βγει αμέσως.


Ευχαριστούμε την Ευαγγελία Κ. για τη συμμετοχή της στην έρευνα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ήθη και Έθιμα της Κρήτης, Βασίλης Χαραλαμπάκης, εκδ. Σμυρνιωτάκη.
2. Λαογραφία Κρήτης: Α΄ Τόμος, Ευαγγελία Λαμπιθιανάκη – Παπαδάκη, Ηράκλειο – Κρήτης 1982.
3. Προσωπικές συνεντεύξεις

Κυριακή 14 Μαρτίου 2010

γιατροσόφια Κρήτης (Α- Ο)

Γιατροσόφια και βότανα
για πόνους και προβλήματα σε διάφορα μέρη του σώματος

από την Κρήτη


Η φίλη Ευαγγελία Κ. που κατάγεται από το πανέμορφο νησί, μας έχει διασώσει μια πληθώρα συνταγών από τη λαϊκή ιατρική του τόπου της και μας μεταφέρει ότι : "...
Οι άνθρωποι των χωριών της Κρήτης είναι από τη φύση τους σκληραγωγημένοι και αντιμετωπίζουν ορισμένες αρρώστιες με ψυχραιμία και ίσως και με κάποια αδιαφορία."

«Με γιατρικά από βότανα που ’χομε διαλεγμένα
Γιατρεύουμε τσι αρρώστιες μας, είναι ευλογημένα.»


(Σ' αυτήν την ανάρτηση παρουσιάζουμε με αλφαβητική σειρά γιατροσόφια από το Α ως το Ο).



ΑΓΧΟΣ
- Να τρίψουμε φύλλα φασκομηλιάς σ’ ένα ποτήρι κρασί και να το πιούμε.

ΑΔΕΝΟΠΑΘΕΙΑ
- Παίρνουμε 100γρ. λιναρόσπορο, δεμένο σε πανί, 100γρ. γλυκάνισο και 50γρ. κύμινο. Τα βράζουμε όλα μαζί σ’ ένα κιλό νερό. Από αυτό το ρόφημα πίνουμε ένα ποτήρι του κρασιού πρωί και βράδυ.
- Γίνονται και επαλείψεις με αμυγδαλόλαδο στο μέρος που είναι ο πόνος.
- Παίρνουμε 50γρ. γόμα κερασιάς, 50γρ. μαστίχα, 50γρ. κανέλα, 100γρ. ζάχαρη κι ένα κυπαρισσόμηλο. Τα βράζουμε σε 2 ½ κιλά μαύρο κρασί, ώσπου να μείνει το 1 ½ κιλό και πίνουμε ένα κρασοπότηρο πριν από το φαγητό.

ΑΙΜΑ ΣΤΑ ΟΥΡΑ
- Σε ένα κιλό νερό, μέσα σε πήλινο τσουκάλι, βράζουμε 10-15 γραμμάρια δροσερά φύλλα κουμαριάς και πίνουμε 1-2 φλιτζάνια τσαγιού την ημέρα.

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ
- Βράζουμε 50γρ. αχλαδόριζα, λίγα κρεμμυδότσουφλα και 1 κιλό μαύρο κρασί και πίνουμε ένα ποτήρι του κρασιού κάθε μέρα.

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ
- Παίρνουμε μερικά χαρούπια, τριαντάφυλλα και βάλσαμο και τα βράζουμε όλα μαζί με κρασί. Αν πιούμε μερικές φορές θα σταματήσει η αιμορραγία.

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ (εσωτερικές και εξωτερικές)
- Σε 1 κιλό νερό βράζουμε 30-50 γραμμάρια δροσερά φύλλα καστανιάς και πίνουμε 1-2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα, μέχρι να σταματήσει η αιμορραγία.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 5-10 γραμμάρια φύλλα μυρτιάς και πίνουμε 1-2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 5-10 γραμμάρια ξερό φλοιό κανέλλας και πίνουμε 1 φλιτζάνι τσαγιού τη μέρα.
- Βγάζουμε το χυμό 5-6 λεμονιών και το πίνουμε σε τρεις δόσεις τη μέρα (πρωί-μεσημέρι-βράδυ), μετά το φαγητό.
- Μπορούμε να φάμε από 1 πιατάκι φράουλες, πρωί-μεσημέρι-βράδυ ή να πιούμε 3-4 φλιτζάνια τσαγιού χυμό φράουλας τη μέρα.

ΑΙΜΟΡΡΟΪΔΕΣ
- Παίρνουμε από μια δρακοντιά τους σπόρους και καταπίνουμε από έναν πρωί-μεσημέρι-βράδυ και θα γίνουμε καλά.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 20-30 γραμμάρια δροσερά φύλλα βάτου και πίνουμε 1-2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα πριν από το φαγητό.
- Ξεραίνουμε τα κοτσάνια (ποδίσκους) από τους καρπούς της μελιτζάνας, τους κοπανίζουμε στο γουδί και χρησιμοποιούμε αυτή τη σκόνη, για τοπική χρήση πάνω στις αιμορροΐδες.
- Παίρνουμε δροσερές, ανθισμένες κορυφές δενδρολίβανου, τις κοπανίζουμε στο γουδί μέχρι να γίνουν πολτός. Τον πολτό αυτό τον 2-3 φορές τη μέρα ή και τη νύκτα σαν κατάπλασμα εξωτερικά.
- Μέσα σ’ ένα κιλό νερό βράζουμε 50-60 γραμμάρια σπόρους κυδωνιού και κάνουμε πάνω στις αιμορροΐδες τοπικές πλύσεις.
- Παίρνουμε φύλλα φλώμου 10-15 γραμμάρια τα βράζουμε μέσα σε μισό κιλό γάλα και μετά τα βάζουμε σαν μαλακτικά επιθέματα πάνω στις αιμορροΐδες.

ΑΚΜΗ
- Μέσα σ’ ένα κιλό νερό βράζουμε 30-50 γραμμάρια φύλλα, βλαστούς ή και άνθη μαϊντανού. Με αυτό το υγρό πλένουμε καλά-καλά το πρόσωπό μας πρωί-μεσημέρι-βράδυ, καθημερινά, μέχρι να καθαρίσει το πρόσωπό μας από την ακμή.

ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ
- Πίνουμε ρόφημα από γάλλιο ή μπελαντόνα.

ΑΛΑΤΑ
- Βράζουμε σέλινο σε νερό και πίνουμε κάθε μέρα ένα ποτήρι του νερού.

ΑΜΟΙΒΑΔΕΣ
- Να τρώμε αντράκλα, ή μαϊντανό, ή ρόδια, ή σκόρδα, χωρίς να κάνουμε κατάχρηση.
- Να πάρουμε λουμπούνια ξερά και να καταπίνουμε από ένα κάθε πρωί-μεσημέρι-βράδυ, αφού πρώτα τους βγάλουμε μ’ ένα μαχαίρι το ματάκι. Σε κάμποσες μέρες θα αφοδεύσουμε τις αμοιβάδες.

ΑΜΥΓΔΑΛΙΤΙΔΑ
- Αν πονάει ο λαιμός και αν είναι ερεθισμένες οι αμυγδαλές ψήνουν λιναρόσπορο κοπανισμένο και τον βάζουν κατάπλασμα εξωτερικά στο λαιμό, τυλίγοντας τον μ’ ένα μάλλινο ύφασμα.
- Για τις ερεθισμένες αμυγδαλές κάνουν γαργάρες με λεμόνι και αλατόνερο.
- Βουτούν, επίσης, ένα βρεγμένο δάχτυλο του χεριού στο αλάτι και τις τρίβουν ελαφρά με αυτό.
- Βράζουμε φύλλα αγκινάρας και κάνουμε κατάπλασμα στο λαιμό.

ΑΝΟΡΕΞΙΑ
- Βράζουμε κάθε πρωί 3 κλωνιά ύσωπο. Βάζουμε ζάχαρη και το πίνουμε ως ρόφημα.

ΑΝΩΜΑΛΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ή ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΕΡΙΟΔΟΥ (Εμμηνόρροια)
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-20 γραμμάρια ανθισμένες κορυφές θυμαριού και πίνουμε 1-2 φλιτζάνια του τσαγιού τη μέρα, μέχρι να τακτοποιηθεί ή περίοδος.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 30-50 γραμμάρια δροσερά ή ξερά φύλλα, βλαστούς ή και άνθη φασκομηλιάς. Πίνουμε 1-3 φλιτζάνια του τσαγιού, τη μέρα, ανάλογα με την ανωμαλία της περιόδου.
- Μέσα σε 1κιλό νερό βράζουμε 20-30 γραμμάρια δροσερά ή ξερά φύλλα, βλαστούς ή και άνθη από δίκταμο. Πίνουμε 2-3 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.

ΑΡΘΡΙΤΙΚΑ
- Παίρνουμε 1 κιλό σκόρδα καθαρισμένα. 100γρ. λάδι, 50γρ. λουλάκι μπουγάδας και μ’ αυτό κάνουμε επαλείψεις στις αρθρώσεις.
- Παίρνουμε 12 κοκκινοπιπεράκια, 2 κρασοπότηρα ακάθαρτο πετρέλαιο, 1 κρασοπότηρο οινόπνευμα, 4 κλωνιά φασκόμηλο. Τα αφήνουμε τρεις νύχτες έξω και μ’ αυτί κάνουμε εντριβές στα πόδια.
- Τρώμε βραστή τσουκνίδα με λάδι και λεμόνι, χωρίς αλάτι.

ΑΡΡΩΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΛΛΙΩΝ (ΑΛΩΠΕΚΙΑ)
- Παίρνουμε χυμό από δροσερά παντζάρια, βάζουμε μέσα και λίγο χυμό φρέσκου λεμονιού και πίνουμε πρωί-μεσημέρι-βράδυ, καθημερινά, από ένα φλιτζάνι τσαγιού.
- Καθαρίζουμε τα μαλλιά μας καλά με λούσιμο, μία φορά την εβδομάδα, και μετά κάνουμε μασάζ στη ρίζα της τρίχας επί 15-20 λεπτά με καθαρό λάδι ελιάς. Την ίδια θεραπεία μπορούμε να κάνουμε με δαφνόλαδο ή ρυζέλαιο ή με μυαλό από βοδινά κόκαλα.

ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΩΣΗ
- Βοηθούν οι αγκινάρες, ή ο ιβίσκος, ή το τίλιο, ή τα πράσα, ή τα κρεμμύδια ή και τα σκόρδα.

ΑΫΠΝΙΑ
- Πίνουμε ρόφημα από θυμάρι ή χαμομήλι ή λεβάντα.

ΒΗΧΑΣ
-Βράζουμε καλά σκορπιδόχορτο και πίνουμε κάθε πρωί 1 φλιτζάνι.

ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ
- Βράζουμε λιναρόσπορο, αρμπαρόριζα και μήλα. Τα σουρώνουμε και πίνουμε 1 νεροπότηρο μεσημέρι και βράδυ.

ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΠΟΝΟ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
- Κοπανίζουμε φύλλα από ροδάκινα. Ύστερα, τα στρώνουμε πάνω σε ένα ζεστό τούβλο ή πάνω σ’ ένα ζεστό κρεμμύδι και τα βάζουμε πάνω σε όποιο μέρος πονάει.

ΔΑΓΚΩΜΑ ΣΚΥΛΟΥ
- Παίρνουμε φύλλα αγριοσυκιάς και τα κοπανίζουμε, τα ανακατεύουμε με μέλι και το μείγμα αυτό το βάζουμε πάνω στην πληγή.
- Κοπανίζουμε το σπόρο της τσουκνίδας, με λίγο αλάτι και το βάζουμε πάνω στην πληγή.
- Κοπανίζουμε καρύδια με αλάτι και μέλι και τα βάζουμε πάνω στην πληγή.

ΔΥΝΑΜΩΤΙΚΑ
- Ωφελούν πολύ τα μπιζέλια, ή τα φρέσκα φασόλια, ή το σπανάκι.
- Τρώμε μαϊντανό, ή ωμό φρέσκο αυγό, ή ανθόγαλο.

ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ
- Κοπανίζουμε καλά ένα κουταλάκι του γλυκού γλυκάνισο, ένα κουταλάκι του γλυκού γαρύφαλλα κι ένα κουταλάκι του γλυκού κανέλλα. Βάζουμε αυτή τη σκόνη μέσα σε ζεστό νερό, την πίνουμε και θα ενεργηθούμε.
- Κόβουμε κάθε μέρα λίγες κορυφές από βασιλικό και βάζουμε και λίγο λάδι ελιάς και τις τρώμε σαν σαλάτα.
- Τρώμε, καθημερινά, το φλοιό 1-2 πορτοκαλιών ή να τον βράζουμε μέσα σε 2 φλιτζάνια νερό και να το πίνουμε σαν τσάι.
- Πίνουμε, κάθε μέρα, 2-3 φλιτζάνια του καφέ χυμό φρέσκιας ντομάτας ή να τρώμε 400-500 γραμμάρια φρέσκιες ντομάτες.
- Τρώμε, καθημερινά, 3-4 δροσερά αγγούρι ή να πίνουμε το χυμό τους.
- Τρώμε, καθημερινά, πολλά φρέσκα ή ξερά σύκα.
- Παίρνουμε σπόρους από αραβόσιτο (καλαμπόκι), τους καβουρδίζουμε στο τηγάνι, τους κοπανίζουμε στο γουδί καλά-καλά μέχρι να γίνουν σκόνη. Αυτή τη σκόνη κάνουμε καφέ 2-3 φορές τη μέρα.

ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΟΥΡΗΣΗ
- Καβουρντίζουμε στο τηγάνι 100γρ. κανναβούρι, το κοπανίζουμε καλά, το δένουμε σ’ ένα μαντήλι και το βυθίζουμε σε 1 κιλό νερό, Το νερό θ’ ασπρίσει σαν το γάλα. Απ’ αυτό πίνουμε 1 ποτήρι το πρωί και 1 το βράδυ.
- Βράζουμε σκορπιδόχορτο και πίνουμε 1 ποτήρι το πρωί και 1 το βράδυ.

ΔΥΣΜΗΝΟΡΡΟΙΑ
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 15 γραμμάρια ανθισμένες κορυφές μέντας και πίνουμε 2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 100 γραμμάρια πικραμύγδαλα, φλοιό και ψίχα μαζί, και πίνουμε 2 φλιτζάνια τσαγιού ημερησίως.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10 γραμμάρια άνθη χαμομηλιού και πίνουμε 3 φλιτζάνια του τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-20 γραμμάρια απήγανο και πίνουμε 2 φλιτζάνια του καφέ τη μέρα.

ΕΓΚΑΥΜΑ
- Βράζουμε σε ½ κιλό μαύρο καρσί ½ κιλό κερασόφυλλα. Αφού βράσουν καλά, βγάζουμε τα φύλλα και τα βάζουμε πάνω στο έγκαυμα.
- Βράζουμε καλά 4 αυγά, παίρνουμε τους κρόκους και τους τηγανίζουμε. Με το λάδι, που θα βγάλουν κάνουμε επαλείψεις.

ΕΜΕΤΟΙ
- Τρώμε μια κουταλιά της σούπας πετιμέζι, φτιαγμένο από σταφύλια.

ΕΡΠΗΣ
- Παίρνουμε χυμό από άνθη του πανσέ και τον βάζουμε πολλές φορές τη μέρα πάνω στον έρπη.
- Παίρνουμε χυμό από κοπανισμένους σπόρους δάφνης και μ’ αυτόν κάνουμε πάνω επαλείψεις πάνω στο δέρμα με τον έρπη.
- Παίρνουμε χυμό λεμονιού και κάνουμε, καθημερινά και πολλές φορές τη μέρα, επαλείψεις στο δέρμα με τον έρπη.

ΕΥΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ
- Ζυμώνουμε 1 κρόκο αυγού με λίγο καφέ και κάνουμε χάπια στο μέγεθος του ρεβιθιού. Από αυτά παίρνουμε 3 την ημέρα (πρωί-μεσημέρι-βράδυ).
- Ξεραίνουμε φύλλα συκιάς, τα κάνουμε σκόνη και την πίνουμε με νερό.
- Παίρνουμε μια κουταλιά μέλι με μοσχοκάρυδο μέσα σε λίγο τσάι.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-20 γραμμάρια φύλλα βάτου και πίνουμε 2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.
- Κοπανίζουμε μοσχοκάρυδο, κανέλλα, μαστίχα, γαρύφαλλα, σκόρδο, πιπέρι και μαύρη σταφίδα και τρώμε από λίγο, κάθε μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 15-20 γραμμάρια άνθη αλθαίας και πίνουμε 2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 15-20 γραμμάρια φύλλα γερανιού και πίνουμε 3 φλιτζάνια του τσαγιού τη μέρα.
- Πίνουμε 1 ποτήρι του νερού χυμό φράουλας, 2 φορές τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-20 γραμμάρια ρίζες μαϊντανού και πίνουμε 4 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 15 γραμμάρια φύλλα και βλαστούς από δροσερό σέλινο και πίνουμε 3 φλιτζάνια του τσαγιού ημερησίως.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 1-2 κυδώνια καθαρισμένα σε φέτες, μέχρι να πολτοποιηθούν από το βράσιμο. Πίνουμε από τον πολτό αυτό 1 φλιτζάνι του τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-20 γραμμάρια φύλλα κουμαριάς και πίνουμε 1 φλιτζάνι τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-15 γραμμάρια φλοιό ή φύλλα καστανιάς δροσερά και πίνουμε 2-3 φλιτζάνια τσαγιού την ημέρα.

ΖΑΛΑΔΕΣ
- Αν κάποιος έχει αδυναμία, ζαλάδες και νιώθει εξάντληση σωματική του δίνουν να τρώει μέλι και ανθόγαλο και ένα ωμό αυγό κάθε μέρα.
Μέλι, αυγά κι ανθόγαλο αν τρώγεις κάθε μέρα
Γιατρούς κι αρρώστιες σίγουρα όλους τους κάνεις πέρα.
- Χτυπάμε λίγο ζαχαροκάντιο με αυγό. Βράζουμε λίγο βασιλικό και ρίχνουμε το νερό μέσα στο μίγμα. Πίνουμε κάθε μέρα 1 ποτήρι του κρασιού.

ΖΑΧΑΡΟ
- Για το σάκχαρο είναι καλό το ζουμί από τις φρέσκιες κορυφές της ελιάς που βράζουμε σε νερό. Πίνουμε τρεις φορές την ημέρα ένα ποτήρι του κρασιού.

ΙΛΑΡΑ
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 12-15 γραμμάρια ρίζες από μάραθο και πίνουμε 1 φλιτζάνι του τσαγιού, καθημερινά.
- Παίρνουμε δροσερές ρίζες από άνηθο, τις κοπανίζουμε καλά-καλά στο γουδί να πολτοποιηθούν και πίνουμε, καθημερινά, 3 κουταλιές της σούπας από αυτόν τον πολτό.
- Πάνω στα εξανθήματα της ιλαράς βάζουμε, εναλλάξ, πολλές φορές τη μέρα δροσερά φύλλα λάχανο.

ΚΟΨΙΜΟ ΑΠΟ ΜΑΧΑΙΡΙ
- Άμα κοπούμε από μαχαίρι παίρνουμε φρέσκο ψωμί ή ξερό, το βρέχουμε με κρασί και το δένουμε πάνω στην τομή και θα γιάνουμε.
- Παίρνουμε ξερά φύλλα φασκομηλιάς και δενδρολίβανου (αρισμαρί), τα καίμε να γίνουν στάχτη. Από αυτή τη στάχτη βάζουμε πάνω στην πληγή, την δένουμε και θα γίνουμε καλά.

ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ
- Ωφελούν τα πολλά βραστάρια από φασκόμηλο ή τσάι του βουνού, ή δίκταμο, ή τίλιο ή και βασιλικό.
- Οι άντρες ζεσταίνουν μαύρο κρασί με μαυροπίπερο και το πίνουν ή ζεσταίνουν ρακή με ζάχαρη.
- Σε περιπτώσεις σοβαρού κρυολογήματος με πόνους στην πλάτη και το στήθος και ακροαστικά κάνουν εντριβές με πρωτόρακη και παίρνουν βεντούζες κούφιες ή κοφτές (σε σοβαρότερες καταστάσεις), για να ξεθυμάνει το κρύο.
- Βράζουν ξινόχοντρο και πίνουν (αλεσμένο σιτάρι και ξινισμένο γάλα).
- Παίρνουμε 1 πλάκα καμφορά, την κάνουμε σκόνη και την ρίχνουμε μέσα σ’ ένα αδειανό μπουκάλι. Ρίχνουμε, επίσης, 1 κουταλιά μαύρο πιπέρι τριμμένο και 300γρ. ρακή και τα ανακατεύουμε. Μ’ αυτό κάνουμε εντριβές εκεί που πονάμε.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ
- Η τσουκνίδα εντείνει την κυκλοφορία του αίματος και ωφελεί στις παραλύσεις γενικότερα. - Βραστή τσουκνίδα με λάδι και λεμόνι είναι ευεργετική στην υγεία του σώματος και στην κυκλοφορία του αίματος.

ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 25-30 γραμμάρια φύλλα μέντας και πίνουμε 1 φλιτζάνι τσαγιού τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 25-30 γραμμάρια τσουκνίδας και πίνουμε 2 φλιτζάνια του καφέ τη μέρα.
- Μέσα σε 1 κιλό νερό βράζουμε 10-20 γραμμάρια ρίζες από αγριάδα. Πίνουμε 2 φλιτζάνια τσαγιού τη μέρα.
- Να τρώμε, καθημερινά, πολύ πεπόνι ή να πίνουμε 1-2 ποτήρια του νερού χυμό πεπονιού.

ΛΕΙΧΗΝΕΣ
- Παίρνουμε 1 κουταλιά κατράμι, 50γρ. κερί και 50γρ. λάδι. Τα βράζουμε και κάνουμε αλοιφή. Μ’ αυτή αλείφουμε το μέρος όπου υπάρχει η λειχήνα.

ΛΕΥΚΩΜΑ ΝΕΦΡΩΝ
- Παίρνουμε ½ κιλό πατάτες, 1 κιλό αγριάδα, ½ κιλό μαϊντανό και 100γρ. σκορπιδόχορτο. Τα βράζουμε σε 2 κιλά νερό και πίνουμε 1 νεροπότηρο το πρωί και 1 το βράδυ.

ΜΑΓΟΥΛΑΔΕΣ (ΠΑΡΩΤΙΤΙΔΑ)
- Αν το παιδί έχει μαγουλάδες του ζωγραφίζουν με μαύρο μολύβι ένα αστέρι στο κάθε μάγουλο.

ΜΑΚΡΟΖΩΙΑ
- Ωφελούν το σκόρδο, ή το κρεμμύδι, ή το φασκόμηλο.

ΜΑΛΑΘΡΑΚΑΣ (ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ)
- Ψήνουμε ξερό κρεμμύδι στη χόβολη, το κοπανίζουμε ζεστό όπως είναι και το βάζουμε επάνω στο σπυρί.

ΜΟΛΥΝΣΗ ΑΠΟ ΣΠΥΡΙΑ
- Παίρνουμε λίγη χιώτικη μαστίχα και θειάφι μασούρι. Τα κοπανίζουμε να γίνουν σκόνη κι έπειτα τα ρίχνουμε σε 100γρ λάδι και τα χτυπούμε ώσπου να γίνουν αλοιφή. Μ’ αυτήν κάνουμε επαλείψεις.
- Μπορούμε να κάνουμε αλοιφή με λάδι και θειάφι.

ΜΥΡΜΗΓΚΙΕΣ
- Παίρνουμε λάδι της ελιάς και αλείφουμε τα χέρια μας και από πάνω πασπαλίζουμε, πολλές φορές, κοπριά προβάτου. Οι μυρμηγκιές θα μαραθούν και θα πέσουν.

ΟΡΜΗΓΚΟΙ (ΣΚΟΥΛΗΚΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΣ)
- Παίρνουμε βασιλικό ξερό, μυρτιά και φασκομηλιά και τα βράζουμε καλά , για μία ώρα, με κρασί ίσαμε να μείνει το ένα τέταρτο του κρασιού. Από αυτό δίνουμε στον άρρωστο να πίνει μια φλυτζάνα πρωί-βράδυ και σε λίγες ημέρες θα αφοδεύσει τα σκουλήκια.
- Κάθε πρωί νηστικός να τρώμε λίγες σκελίδες σκόρδο και σε λίγες μέρες θα φύγουν τα σκουλήκια.
- Κοπανίζουμε βάλσαμο και ροδακινόφυλλα, τα βράζουμε με ξύδι. Τα βάζουμε πάνω στον ομφαλό και τα σκουλήκια θα φύγουν.
- Να κοπανίσουμε καλά-καλά ροδακινόφυλλα και να τα βάλουμε σε ίση ποσότητα λάδι και σε ίση ποσότητα κρασί και να τα βράσουμε καλά-καλά όλα μαζί. Έπειτα, να βάλουμε το κατάπλασμα στο στομάχι και θα γίνουμε καλά.
- Παίρνουμε καρύδια και σύκα και απίγανο και τα τρώμε και τα τρία μαζί, πολλές φορές τη μέρα.

ΟΥΛΙΤΙΔΑ
- Ωφελούν τα ραπανάκια ή πορτοκάλια.

γιατροσόφια Πελοποννήσου

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ
ΓΙΑ ΠΟΝΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ



Αϋπνία:
- Τοποθετούμε ένα σακουλάκι λεβάντας κάτω από το μαξιλάρι μας, όταν πάμε για ύπνο, γιατί έχει καταπραϋντικές και χαλαρωτικές ιδιότητες.
- Πίνουμε αφέψημα βαλεριάνας, γιατί έχει καταπραϋντικές και χαλαρωτικές ιδιότητες.
- Πίνουμε ζεστό γάλα με μέλι, γιατί έχει καταπραϋντικές και χαλαρωτικές ιδιότητες.

Διάρροια:
- Σε ένα μικρό ποτήρι αναμιγνύουμε 3 μέρη λεμόνι και ένα μέρος καφέ. Το πίνουμε με μικρές γουλιές.
- Πίνουμε αφέψημα από χαμομήλι, γιατί βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου.

Εγκαύματα:
- Για ένα έγκαυμα 1ου βαθμού, τοποθετούμε στο καμένο σημείο στρώσεις από φέτες κρεμμύδι. Το κρεμμύδι απορροφά τη θερμότητα, δροσίζει και ανακουφίζει από τον πόνο.
- Τοποθετούμε βάλσαμο ως κατάπλασμα για να απορροφήσει τη θερμότητα.
- Τοποθετούμε στρώσεις από ωμή πατάτα για να μη δημιουργηθούν στο σημείο του εγκαύματος φουσκάλες.
- Κάνουμε στο σημείο επάλειψη με βάμμα καλέντουλας, γιατί βοηθά στο να μην σχηματιστούν πρηξίματα.
- Κάνουμε επάλειψη με αλοιφή αλόης, γιατί απορροφά το πρήξιμο και τον πόνο

Έλκος στομάχου:
- Στην σαλάτα που τρώμε κόβουμε και μολόχα (βότανο) και τρώμε καθημερινά, γιατί βοηθά στην καλή πέψη.
- Φτιάχνουμε αφέψημα από ρίζες πουρναριού και πίνουμε καθημερινά, γιατί βοηθά στην καλή λειτουργία του δωδεκαδάκτυλου.
- Πίνουμε αφέψημα από χαμομήλι ή μάραθο, γιατί βοηθά στην καλή συντήρηση του στομάχου.

Καλόγεροι:
- Τοποθετούμε πάνω στον καλόγερο ένα ανοιχτό σύκο, γιατί βοηθά στο γρήγορο σπάσιμο του καλόγερου.
- Τρίβουμε την περιοχή με τρίμμα από σκόρδο, για να σπάσει πιο γρήγορα.
- Κάνουμε επάλειψη με χυμό λεμονιού, ή με αιθέριο έλαιο από γαρύφαλλο για να σπάσει πιο γρήγορα.

Κατάγματα, εξαρθρώσεις:
- Τοποθετούμε στο σημείο που είναι το πρόβλημα, στρώσεις από φέτες κρεμμύδι, ως κατάπλασμα, για να απορροφήσει το πρήξιμο.
- Κάνουμε επάλειψη με αιθέριο έλαιο από θυμάρι, γιατί βοηθάει στην καταπράυνση από τον πόνο.
- Κάνουμε επάλειψη με βαλσαμόχορτο, γιατί βοηθάει στην απορρόφηση του πρηξίματος.
- Πίνουμε αφέψημα από σέλινο, γιατί βοηθάει στην εσωτερική αναδόμηση των οστών.

Κοκκίτης:
- Στο άτομο που πάσχει από κοκκίτη δίνουμε να πίνει καθημερινά γαϊδουρόγαλο, για να μαλακώσει ο λαιμός και το αναπνευστικό σύστημα.
- Φτιάχνουμε αφέψημα από ρίγανη και το πίνουμε καθημερινά, γιατί βοηθά στο λαιμό και στο αναπνευστικό σύστημα.

Μώλωπες:
- Στο σημείο που χτυπήσαμε, τοποθετούμε ένα μεταλλικό αντικείμενο, π.χ. ένα νόμισμα, και το πιέζουμε για λίγα δευτερόλεπτα. Αυτό θα απορροφήσει το πρήξιμο και το μελάνιασμα.
- Κάνουμε στο σημείο επάλειψη με βάμμα καλέντουλας, γιατί βοηθά στο να μην σχηματιστούν πρηξίματα.
- Κάνουμε επάλειψη με αλοιφή αλόης, γιατί απορροφά το πρήξιμο και τον πόνο.

Πονοκέφαλος:
- Τρίβουμε με έλαιο λεβάντας τους κροτάφους, γιατί έχει καταπραϋντικές ιδιότητες.
- Πίνουμε αφέψημα βαλεριάνας ή δεντρολίβανου, γιατί έχει καταπραϋντικές και χαλαρωτικές ιδιότητες.

Πονόλαιμος:
- Σε ένα ποτήρι αναμιγνύουμε 3 μέρη μέλι, 1 μέρος λεμόνι και λίγο χλιαρό νερό. Το πίνουμε για να μαλακώσει ο λαιμός.

Τσιμπήματα:
- Στο σημείο που τσίμπησε το έντομο, τοποθετούμε ένα κομμάτι από χρυσό, για να απορροφήσει το δηλητήριο και να μην πρηστεί.
- Τρίβουμε το σημείο με αιθέριο έλαιο λεβάντας, γιατί είναι απολυμαντικό και ανακουφίζει από τον πόνο.
- Αλείφουμε το σημείο με κρέμα από αλόη, γιατί απορροφά το πρήξιμο και τον πόνο.
- Αλείφουμε το σημείο με χυμό θυμαριού. Το θυμάρι βοηθά στην απολύμανση.

Υπέρταση:
- Δίνουμε στον ασθενή να φάει 2 σκελίδες σκόρδο, γιατί έχει ιδιότητες που ρίχνουν την πίεση.
- Δίνουμε στον ασθενή να πιει ρόφημα από τίλιο, γιατί έχει ιδιότητες που ρίχνουν την πίεση.
- Δίνουμε στον ασθενή να φάει λίγα κομμάτια από τζίντζερ, γιατί έχουν ιδιότητες που ρίχνουν την πίεση.

Ωταλγία:
- Για πόνο στο αυτί ή για βουλωμένα αυτιά, ρίχνουμε λίγο χλιαρό λάδι μέσα στο αυτί και το σκεπάζουμε με μια ζεστή πετσέτα.
- Βάζουμε να μουλιάσει σκόρδο σε λάδι, εμποτίζουμε με το μείγμα ένα βαμβάκι και με αυτό φράζουμε το αυτί.
- Εμποτίζουμε ένα βαμβάκι με λίγες σταγόνες από αιθέριο έλαιο λεβάντας και με αυτό φράζουμε το αυτί.


Βιβλιογραφία:
1. Βοτανοθεραπεία, εκδόσεις Δομική.
2. Προφορική μαρτυρία από συγγενείς στη Σπάρτη και την Καλαμάτα



Ευχαριστούμε τη συνεργάτιδά μας Νίκη Π. για την ευγενική προσφορά της στην έρευνά μας.

Σάββατο 13 Μαρτίου 2010

Βικογιατροί- Κομπογιαννίτες

ΒΙΚΟΓΙΑΤΡΟΙ- ΚΟΜΠΟΓΙΑΝΝΙΤΕΣ

Στο Ζαγόρι την περίοδο της Τουρκοκρατίας, από τον 17ο ως τον 19ο αι., άκμασαν διάσημοι πρακτικοί γιατροί, γνωστοί με το όνομα Βικογιατροί ή Κομπογιαννίτες. Θεωρούνταν απόγονοι των αρχαίων Ασκληπιάδων, αφού κατά τη μυθολογία ο Μαχάων, γιος του Ασκληπιού, γεννήθηκε στην Πίνδο.
Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες για την ετυμολογία του ονόματός τους.
Θεράπευαν τους αρρώστους με ρίζες (κόμπους). Από εκεί προέρχεται η πρώτη εξήγηση για το ένα όνομά τους: κόμπος + έγιανα= Κομπογιαννίτης. Η άλλη εξήγηση είναι ότι οι γιατροί από τα Γιάννενα μετέφεραν τα βότανα σε κόμπους στο μαντήλι τους. Θεράπευαν επίσης με άνθη, φύλλα και κοτσάνια από βότανα, που μάζευαν κατά προτίμηση από το φαράγγι του Βίκου. Από εκεί το δεύτερο όνομά τους: Βίκος + γιατρός = Βικογιατρός.
Στα ιατρικά συμβούλια μιλούσαν μπροστά στους αρρώστους και τους δικούς τους ιδιαίτερη γλώσσα, τα γνωστά κομπογιαννίτικα, που τους πρόσδιδαν μεγάλη επισημότητα και κύρος.
Αποτελούσαν ένα είδος αδερφότητας και οι γνώσεις τους μεταδίδονταν προφορικά από πατέρα σε γιο ή σε μαθητή. Μερικά γιατροσόφια γράφτηκαν αργότερα με τη συνεργασία ιερομόναχων και προστέθηκαν σ’ αυτά προσευχές και εξορκισμοί.
Διαιρούνταν σε δυο τάξεις: τους εξοχότατους και τους παρακατιανούς. Οι πρώτοι ήταν οι ικανότεροι, ποτέ δεν αμφέβαλαν και παρείχαν πάντα το ασφαλές φάρμακο. Οι παρακατιανοί έκαναν εξορκισμούς ή χορηγούσαν αγιασμένα άνθη (Επιτάφιου, Άγιων Τόπων κλπ.).

γιατροσόφια Ηπείρου για μυοσκελετικό και νευρικό σύστημα

MΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΑ
1. Διάστρεμμα
- Tρίβουμε λίγο πράσινο σαπούνι, ρίχνουμε λίγο ούζο, λίγη ρίγανη και ένα ασπράδι αυγού. Τα ανακατεύουμε όλα και γίνονται κρέμα. Τη βάζουμε σε χαρτοσακούλα και την κολλάμε στο στραμπουλιγμένο μέρος, ώστε να συγκρατιέται εκεί. (Πρέβεζα).
- Κομπρέσα με βάλσαμο (Ζαγόρι)
- Κατάπλασμα με φρέσκα φύλλα μαϊντανού (Ζαγόρι)
- Κατάπλασμα με πλεξούδα σκόρδου βρασμένη σε ξύδι. (Ελαφότοπος)

2. Κράμπα
- Τοποθετούμε πάνω στον τραβηγμένο μυ ένα βαμβάκι βουτηγμένο σε αφέψημα φασκόμηλου. (Ζαγόρι)

3. Μυϊκοί πόνοι
- Για πιάσιμο από κρύωμα: ζεσταίνουμε λάδι και ρίχνουμε μέσα κερί μέλισσας. Με αυτήν την αλοιφή τρίβουμε. (Γοργόμυλος Πρέβεζας)

4. Πόνοι στην πλάτη
- Στο ντους αφήνουμε να τρέξει στην πλάτη μας μέτρια ζεστό νερό και κάνουμε μασάζ με σφουγγαράκι και αμυγδαλέλαιο. (Ιωάννινα)
- Διατηρούμε για 3-4 μέρες 20 γραμ. άνθη καλέντουλας σε ένα λίτρο ξίδι από κρασί. Στραγγίζουμε και διατηρούμε σε γυάλινο μπουκάλι. Το χρησιμοποιούμε για να κάνουμε απαλό μασάζ. (Ιωάννινα)

5. Πόνοι στη μέση
- Ζεσταίνουμε παλιά κεραμίδια, τα τυλίγουμε σε πετσέτα και τα ακουμπάμε στη μέση για όσο αντέχουμε. (Ιωάννινα)

6. Πρησμένα πόδια
- Αν τα πόδια είναι πρησμένα από κούραση, κάνουμε ένα ποδόλουτρο με ζεστό νερό και έλαιο δεντρολίβανου. (Ιωάννινα)



ΝΕΥΡΙΚΑ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
1. Άγχος
- Σε περιόδους έντονου στρες μπορούμε να πίνουμε 2 φλιτζάνια βαλεριάνας ή μελισσόχορτου. (Άρτα)

2. Αϋπνία
- Αφέψημα τίλιου ή χαμομηλιού με μια κουταλιά μέλι. (Δίλοφος )
- Αναμιγνύουμε ένα λίτρο λευκό κρασί με 30 γρ. μελισσόχορτο. Τα αφήνουμε για δυο βδομάδες σε μπουκάλι σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Στραγγίζουμε και πίνουμε δυο ποτηράκια κάθε μέρα. (Ζίτσα)
- Βάζουμε 8 κουταλιές του τσαγιού ρίζες βαλεριάνας σε μια κατσαρόλα, σκεπάζουμε με ένα λίτρο νερό και τη σκεπάζουμε με το καπάκι για 10-12 ώρες ανακατεύοντας κατά διαστήματα. Στραγγίζουμε και αφήνουμε το περιεχόμενο να πάρει μια βράση. Στραγγίζουμε εκ νέου και πίνουμε δυο φλιτζάνια από το αφέψημα αυτό καθημερινά, πριν τον ύπνο. (Κόνιτσα)
- Μπορούμε να φάμε ένα μήλο μετά το βραδινό. (Φούρκα)
- Αφέψημα με πέταλα αγριοτριαντάφυλλου ή παπαρούνας. (Φούρκα)

3. Ημικρανία
- Αφέψημα ή κομπρέσα με μέντα, χαμομήλι ή λεβάντα.

4. Κόπωση
- Κατάλληλα βότανα για την αντιμετώπιση της κόπωσης είναι το μελισσόχορτο και το δεντρολίβανο. (Ζαγόρι)
- Ρίχνουμε 3 κουταλιές ψιλοκομμένα φύλλα μελισσόχορτου σε ¼ λίτρου και τ’ αφήνουμε να βράσουν για 10 λεπτά. Στραγγίζουμε και προσθέτουμε μια κουταλιά μέλι. Πίνουμε ένα φλιτζάνι από το αφέψημα αυτό καθημερινά για 6 τουλάχιστον εβδομάδες.(Ζαγόρι)
- 1 ή μισό κρεμμύδι ωμό ή βρασμένο την ημέρα τονώνει οργανισμό. (Ζαγ.)
- Πίνουμε το ζουμί από βρασμένο μαϊντανό. Τονώνει τον οργανισμό. (Ζαγ.)

5. Πονόδοντος
- Πλύσεις και κομπρέσες με λεβάντα και χαμομήλι.
- Πλύσεις με αφέψημα φασκομηλιάς 3-4 φορές την ημέρα.
- Αφήνουμε ρακί πολλή ώρα στο μέρος του πόνου. (Φούρκα)
- Αν το δόντι είναι κούφιο, βάζουμε καπνό από τσιγάρο ή αλάτι ή ασπιρίνη. (Φούρκα)
- Σ’ ένα φλιτζάνι νερό ρίχνουμε 5-10 σταγόνες ριγανόλαδο και κάνουμε πλύσεις. Είναι καλό παυσίπονο. (Ελαφότοπος)

6. Πονοκέφαλος
- Τοπικές εντριβές με βάλσαμο. (Ζαγόρι)
- Πίνουμε καφέ χωρίς ζάχαρη και μέσα ρίχνουμε χυμό 1 λεμονιού. (Ζαγόρι)
- Βράζουμε κουκούτσια κυδωνιού και πίνουμε. (Ζαγόρι )
- Τοπικές εντριβές με χυμό μαϊντανού. (Ζαγόρι )
- Βάζουμε στο μέτωπο επιθέματα από φρέσκα φύλλα λάχανου. (Ζαγόρι )

Τρίτη 9 Μαρτίου 2010

γιατροσόφια Ηπείρου για δερματικά προβλήματα

Η φύση μας δίνει απλόχερα τη βοήθειά της, για να αντιμετωπίσουμε τα τόσο συνηθισμένα προβλήματα και τις ενοχλήσεις του δέρματος. Αρκεί να την "ακούσουμε" και να την εμπιστευτούμε...
Οι πρόγονοί μας το έκαναν. Γιατί όχι κι εμείς;...


ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
1. Αιμορραγία
- Από κόψιμο ή χτύπημα: τη σταματάμε με τριμμένο καπνό ή τυρί.
- Κατάπλασμα με βάλσαμο. (Παρακάλαμος)

2. Απόστημα
- Βάζουμε πάνω βρασμένη μολόχα. (Ιωάννινα, Ζαγόρι)

3. Άφθες
- Πλύσεις με ζουμί από 2 καρότα, που βράζουμε για 5-10 λεπτά.
(Ιωάννινα)

4. Βλεφαρίτιδα, πόνοι στα μάτια
- Ρίχνουμε κάθε βράδυ στα μάτια από 3-4 σταγόνες λεμόνι. Όταν σταματήσει το τσούξιμο, ξεπλένουμε με άφθονο νερό. (Ιωάννινα)
- Κομπρέσα με χυμό μαϊντανού παίρνει τη φλόγωση. (Ελαφότοπος)
- Πλύσεις στα μάτια με χαμομήλι. (Παρακάλαμος)
- Κατάπλασμα με φρέσκα φύλλα λάχανου. (Ελαφότοπος)

5. Δάγκωμα από σκυλί
- Δένουμε στην πληγή ζεστό μισό φασόλι σχισμένο στη μέση, ή βρασμένο καπνό σε ρακί ή νόμισμα ασημένιο. (Φούρκα)

6. Έγκαυμα
- Κερί μέλισσας, στάχτη από καμένο λευκό σεντόνι, χαρτί από τσιγάρο, κονιάκ. Λιώνουμε σε κατσαρολάκι το κερί και ρίχνουμε μέσα τη στάχτη. Ανακατεύουμε και ρίχνουμε λίγο κονιάκ. Ανακατεύουμε πάλι μέχρι να γίνει πολτός. Όπως είναι το τοποθετούμε πάνω στο κάψιμο και τραβάει τα υγρά, με αποτέλεσμα να γίνουμε καλά. (Μ. Γότιστα)
- Τοποθετούμε πάνω στο σημείο που καήκαμε μια φέτα πατάτα. (Γιάννενα)
- Σ’ ένα παλιό τηγάνι που έχουμε βάλει να κάψει ρίχνουμε μέσα τους κρόκους από 5 αυγά, χωρίς να τους χτυπήσουμε. Τους γυρίζουμε ανάποδα, μέχρι να σχηματιστεί μια μάζα καμένου υλικού, σαν κάρβουνο. Αυτήν τη μάζα την πετάμε και κρατάμε το μαύρο λάδι που μένει στο τηγάνι, περίπου ένα φλιτζάνι του καφέ. Όταν κρυώσει, το χρησιμοποιούμε στα καψίματα. (Παρακάλαμος)
- Χτυπάμε ασπράδι ενός αυγού και επαλείφουμε. Ανακουφίζει. (Δίλοφος)
- Πολτός από κολοκύθια σαν κατάπλασμα δροσίζει. (Ελαφότοπος)
- Φρέσκα φύλλα μαρουλιού σαν επίθεμα επουλώνουν την πληγή. (Ζαγόρι)
- Πολτοποιούμε φύλλα μολόχας, τα δουλεύουμε με λάδι και αλείφουμε.
- Κομπρέσες με κρύο νερό.
- Σε 3-4 κουταλιές οινόπνευμα, διαλύουμε λίγο σαπούνι. Βουτάμε καθαρό πανί στο μίγμα και επαλείφουμε 3-4 φορές το κάψιμο. Καταπραΰνει. (Ελαφ.)

7. Έκζεμα
- Βράζουμε λαπά από λουκούμι ή σταφίδα. (Φούρκα)
- Βράζουμε τα πράσινα φλούδια από τα φρέσκα καρύδια. Με το ζουμί κάνουμε πλύσεις και σταματάει η φαγούρα. (Ζαγόρι)
- Αλείφουμε με χυμό από στουμπισμένο σκόρδο. Υποχωρεί. (Ζαγόρι).
- Πολτοποιούμε θειάφι μαζί με μέλι και απ’ αυτό τρώμε μια κουταλιά του γλυκού πρωί- βράδυ. Αποτελεσματικό ακόμα και για επίμονο έκζεμα. (Ζ.)

8. Εξανθήματα
- Κομπρέσα με χυμό μαϊντανού. (Ελαφότοπος)
- Κομπρέσα με χυμό νωπής πατάτας το ξεφλογίζει. (Ελαφότοπος)
- Πλύσεις με ζουμί από βρασμένη τσουκνίδα το θεραπεύει. (Ελαφότοπος)

9. Ερεθισμένο δέρμα από τον ήλιο
- Μάσκα με μήλα. Βράζουμε ένα μήλο κομμένο σε κομμάτια με ένα ποτήρι γάλα για 5 λεπτά. Βγάζουμε το μίγμα από τη φωτιά, προσθέτουμε αλεύρι και μια κουταλιά ελαιόλαδο. Απλώνουμε τη μάσκα στο ερεθισμένο δέρμα για 15 λεπτά. (Μέτσοβο)

10. Κοψίματα
- Βάζουμε στην πληγή καπνό.
- Σε μικρές εκδορές και κοψίματα μπορούμε να βάλουμε κοπανισμένα φύλλα σέλινου και μαϊντανού, σαν κατάπλασμα. (Παρακάλαμος)

11. Κρυοπαγήματα
- Σε αυτιά, μύτη, χέρια ή πόδια: εντριβές με κρύο νερό ή χιόνι και μετά με χλιαρό νερό. Πίνουμε και ζεστό τσάι με ζάχαρη.(Φούρκα)

12. Ματιών ερεθισμοί
- Για ερεθισμένα μάτια: Κομπρέσες με τσάι και μαρούλι. (Ιωάννινα)
- Βράζουμε μαρούλι και μόλις γίνει χλιαρό το νερό, κάνουμε μ’ αυτό πλύσεις.
- Για ερεθισμένα από τον ήλιο μάτια κάνουμε κομπρέσες με δυνατό τσάι.(Ιωάννινα)

13. Μιξίτη (μεγάλο σπυρί)
- Στουμπάμε τσουκνίδα και τη βάζουμε πάνω στο μιξίτη. (Καλαρρύτες)
- Βράζουμε λίγο κρεμμύδι με λάδι και ζάχαρη και κάνουμε το ίδιο. (Καλ.)

14. Μώλωπες
- Για να υποχωρήσει γρηγορότερα, βάζουμε επιθέματα με κοπανισμένα φύλλα σέλινου.(Ιωάννινα)
- Ψιλοκομμένο κρεμμύδι, ανακατεμένο με μπόλικο αλάτι σαν κατάπλασμα .

15. Ξεραμένα χέρια
- Μασάζ με μίγμα: μισή κουταλιά χυμό λεμονιού και μια γλυκερίνης. (Άρτα)
- Βουτάμε τα χέρια μας για 10 λεπτά σε μπολ με χλιαρό νερό. (Ιωάννινα)
- Κόβουμε ένα λεμόνι σε στρογγυλές φέτες. Τις βράζουμε μέχρι να μαλακώσουν. Τις πολτοποιούμε και χρησιμοποιούμε τον πολτό σαν κρέμα χεριών μετά το πλύσιμο των πιάτων. (Ιωάννινα)
- Βράζουμε 50 γραμ. ρίζες νερομολόχας σε ένα λίτρο νερό για 20 λεπτά. Στραγγίζουμε και με τη λοσιόν αυτή κάνουμε εντριβές στα χέρια. (Ιωάννινα)
- Ρίχνουμε 30 γραμ. άνθη τίλιου αποξηραμένα σε 1 λίτρο βραστό νερό για 10 λεπτά. Στραγγίζουμε και τυλίγουμε τα χέρια με δυο βαμβακερές γάζες, βουτηγμένες στο αφέψημα, για 20 λεπτά περίπου. (Παραμυθιά)

16. Πληγή
- Αλείφουμε την πληγή, όπως και τα στραμπουλήγματα, με βαλσαμόλαδο. (Βάζουμε σε μια μπουκάλα γυάλινη φύλλα βάλσαμου με οινόπνευμα και λάδι. Την αφήνουμε στον ήλιο για 40 μέρες) (Ελαφότοπος)
- Κατάπλασμα με φρέσκα φύλλα λάχανου επουλώνουν. (Ελαφότοπος)
- Κατάπλασμα με φύλλα μαϊντανού ή τσουκνίδας («, Παρακάλαμος)

17. Πρήξιμο με πύον
- Βράζουμε μολόχα, τη στραγγίζουμε, τη βάζουμε σ’ ένα πανί και την τοποθετούμε στο πονεμένο σημείο. Έτσι ξεπρήζεται και φεύγει το πύον. (Ιωάννινα, Καλαρρύτες)
- Βγάζουμε την ψίχα κολοκύθας, τη στουμπάμε, προσθέτουμε ζάχαρη και τη βάζουμε στο σημείο της πληγής. (Ιωάννινα)

18. Πρήξιμο τσουκνίδας
- Τρίβουμε το πονεμένο μέρος με φύλλα μολόχας. (Ιωάννινα, Καλαρρύτες)

19. Πρησμένα μάτια
- Κομπρέσες με αφέψημα δεντρολίβανου. (Ζαγόρι)

20. Τσιμπήματα εντόμων
- Σταυρώνουμε το σημείο που τσίμπησε η σφήκα- μέλισσα με ένα μαχαίρι χωρίς να σκίσουμε το δέρμα. Μετά βάζουμε ξύδι και δεν πρήζεται. (Ιωάννινα)
- Τρίβουμε το σημείο που μας τσίμπησε το έντομο με κρεμμύδι ή σκόρδο. (Ιωάννινα)
- Τρίβουμε το σημείο τσιμπήματος με φύλλα πράσου, μαϊντανού, μέντας, λάχανου ή λεβάντας. (Άρτα)
- Βάζουμε στο σημείο τσιμπήματος γάλα από φύλλο συκιάς. (Παρακάλαμος)
- Βάζουμε αμμωνία ή αλατόνερο. (Ελαφότοπος)
- Το ουρούμε. (Παρακάλαμος)

21. Φαγούρα
- Εντριβή με ρακί ή ξύδι. (Φούρκα)

22. Χιονίστρες
- Βράζουμε 1-2 κιλά βελανίδια ανάλογα με την ποσότητα που θέλουμε. Με αυτό το υγρό πλένουμε τα χέρια ή τα πόδια μας για 4-5 μέρες. (Ιωάννινα)
- Κατάπλασμα με πολτό από νωπό κρεμμύδι. (Ελαφότοπος)

Δευτέρα 8 Μαρτίου 2010

γιατροσόφια Ηπείρου για πεπτικό και κυκλοφορικό σύστημα

Η συγκέντρωση των συνταγών έγινε είτε από συνεντεύξεις σε παλιές νοικοκυρές (γιάτρισσες) είτε από βιβλία λαογραφίας, λαϊκής ιατρικής.
Όποιος αναγνώστης ξέρει και χρησιμοποιεί κάτι επιπλέον, θα μας ενδιέφερε να το μοιραστούμε, για να το διασώσουμε.


ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΕΠΤΙΚΟΥ
1. Δηλητηρίαση
- Πίνουμε λεμόνι με σόδα και γάλα. (Φούρκα)

2. Διάρροια
- Ζυμώνουμε έναν κρόκο βρασμένου αυγού με καφέ ελληνικό και φτιάχνουμε μικρά χαπάκια, σαν φασόλια. Παίρνουμε τρία κάθε μέρα. (Πρέβεζα)
- Αφέψημα ρίγανης. Οι παλιοί συνήθιζαν να τη μαζεύουν κάθε 24 Ιουλίου, του Αγ. Ιωάννη. (Ιωάννινα)
- Τρώμε νερόβραστο ρύζι. (Φούρκα)
- Βράζουμε κράνα ή καρπούς αγριοτριανταφυλλιάς ή φλούδα ροδιάς. (Φούρκα)
- Πίνουμε τσάι ευρωπαϊκό.
- Βράζουμε σε νερό φύλλα βαλσαμόχορτου ή μούρα ή φύλλα βατσινιάς ή φύλλα και βλαστάρια κληματαριάς ή ρίζα σέλινου. (Ελαφότοπος)

3. Δυσκοιλιότητα
- Βράζουμε ρίζα σκάρφης. (Φούρκα)
- Τρώμε γλυκό από πέταλα τριανταφυλλιάς, 3 κουταλάκια τη μέρα. (Φούρκα)
- Πίνουμε λάδι(Φούρκα )
- Βάζουμε στον πρωκτό σουβλερό σαπουνάκι.( Φούρκα)
- Τρώμε κορφές βασιλικού με λάδι σε μορφή νωπής σαλάτας. (Δίλοφος)
- Βράζουμε καλαμποκόμαλλα ή φύλλα από βατσινιά. Είναι ήπιο καθαρτικό.
- Τρώμε δαμάσκηνα κομπόστα, βρασμένα κρεμμύδια, γινωμένα μούρα, πεπόνι, χυμό ντομάτας, φρέσκα ή ξερά σύκα. (Παρακάλαμος)

4. Δυσπεψία
- Αφέψημα χαμομηλιού, φασκόμηλου ή μελισσοβότανου (Ζαγόρι)

5. Εμετοί
- Πίνουμε καφέ και λεμόνι. (Φούρκα)

6. Κοιλόπονοι
- Αφέψημα χαμομηλιού (Καλαρρύτες, Ιωάννινα, Παρακάλαμος)
- Αφέψημα δίκταμου (Ιωάννινα)
- Αφέψημα μαντζουράνας (Καλαρρύτες, Συρράκο)
- Αφέψημα μέντας (Μέτσοβο)
- Εντριβές στην κοιλιά με ρακί ή οινόπνευμα. (Ελαφότοπος)

7. Ναυτία
- Αν πρόκειται να ταξιδέψουμε, φτιάχνουμε αφέψημα μέντας ή βασιλικού (15-30 γρ. ξερά φύλλα σε ½ βραστό νερό) και πίνουμε ένα ποτηράκι του λικέρ λίγη ώρα πριν. (Ιωάννινα)

8. Στομαχικές διαταραχές
- Αφέψημα δυόσμου (Καλαρρύτες)


ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ
1. Υπέρταση
- Τρώμε σκόρδο.
- Βράζουμε μαϊντανό και πίνουμε καθημερινά 1 φλυτζάνι του καφέ. (Άρτα, Ιωάννινα)

2. Υπόταση
- Αφήνουμε για 10 λεπτά 30 γραμ. φύλλα φασκόμηλου σε ένα λίτρο κόκκινο κρασί. Στραγγίζουμε και πίνουμε ένα ποτήρι καθημερινά στο τέλος του γεύματος. (Μέτσοβο).

Κυριακή 7 Μαρτίου 2010

γιατροσόφια Ηπείρου για αναπνευστικό σύστημα

Από τα αρχαία χρόνια ο άνθρωπος σε κάθε γωνιά του πλανήτη αναζήτησε βοήθεια στο φυτικό βασίλειο για την ανακούφιση των πόνων και των ασθενειών του. Τα βότανα αναγνωρίστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από όλους τους λαούς σαν φυτά με θεραπευτικές - φαρμακευτικές ιδιότητες αλλά και με μαγικές, σε κάποιες περιπτώσεις. Συγγραφείς και γιατροί από την αρχαιότητα ακόμα έγραψαν συγγράμματα γι’ αυτά, βασισμένοι στις παρατηρήσεις και τη λαϊκή παράδοση του καιρού τους.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η χρήση των βοτάνων ήταν πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας, σύμφωνα με διάφορες οικογενειακές παραδόσεις ή τις οδηγίες του πρακτικού γιατρού, της γριάς γιάτρισσας ή των γιατροσοφίων.
Από τις αρχές του 20ου αι. άρχισε να εγκαταλείπεται η βοτανοθεραπεία και τη θέση της πήραν τα χημικά παρασκευάσματα. Καθώς αυξάνονταν τα χημικά φάρμακα, αυξάνονταν όμως και οι αρρώστιες και η έλλειψη εμπιστοσύνης των ανθρώπων σ’ αυτά. Έτσι η ανάγκη επιστροφής στη φύση έγινε σιγά σιγά μεγαλύτερη και στην εποχή μας έχει πια πολλούς οπαδούς.
Σήμερα όχι μόνο πλέον δεν αμφισβητείται η πατροπαράδοτη πείρα, αλλά καταφεύγουμε συχνά στα βότανα και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους, για να γλιτώσουμε από τις παρενέργειες των φαρμάκων. Γίνεται πια επιτακτική η ανάγκη να σωθεί η παράδοση και να μπει δυναμικά στην καθημερινή μας ζωή.
Στα πλαίσια αυτής της σκέψης είναι αξιόλογη και απαραίτητη η προσπάθειά μας να διαφυλάξουμε την πατροπαράδοτη γνώση με την οποία γαλουχήθηκαν γενιές και γενιές ανθρώπων.
Για το λόγο αυτό καλούμε όλους όσους έχουν γνώσεις και πείρα στο να χρησιμοποιούν παραδοσιακά γιατροσόφια, να τα μοιραστούν μαζί μας.
Κάνουμε μια αρχή, παραθέτοντας συνταγές που έχουμε καταγράψει από την περιοχή της Ηπείρου, για προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ
1. Αμυγδαλίτιδα
- Γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο, λεμόνι ή ρακί ή σόδα φαγητού. (Φούρκα)
- Ζεστό κατάπλασμα στον λαιμό από βρασμένες αγγινάρες.(Ελαφότοπος)

2. Άσθμα
- Αφέψημα γλυκόριζας

3. Βήχας
- Βρασμένη ρίγανη απαλύνει το βήχα. (Ιωάννινα)
- Παίρνουμε παλιά κεραμίδια, τα ζεσταίνουμε καλά , τα τυλίγουμε με ζεστά πανιά (μάλλινα) και τα τοποθετούμε στο στήθος, όταν έχουμε βήχα, βρογχίτιδα, πνευμονία. Το ίδιο γίνεται και με ζεστά πίτουρα. (Ιωάννινα)
- Λεμόνι και μέλι καταπραΰνει το βήχα. (Ιωάννινα)
- Αφέψημα με λουλούδια από μολόχα, ία και ξύλο κανέλας. (Καλαρρύτες)
- Βράζουμε ένα ολόκληρο λεμόνι μέσα σε λίγο νερό σε σιγανή φωτιά για 10 λεπτά. Στη συνέχεια το κόβουμε, το στίβουμε και βάζουμε σε ένα ποτήρι το χυμό του. Προσθέτουμε ένα φλυτζάνι μέλι και το πίνουμε 2-3 φορές την ημέρα (Άρτα)
- Ανακατεύουμε μια κουταλιά σούπας τριμμένη ρίγανη σε ένα φλιτζάνι μέλι και το τρώμε. (Ιωάννινα)
- Σαλέπι (Δίλοφος)
- Πίνουμε ζεστό τσάι του βουνού, τίλιο, φασκόμηλο, θυμάρι, μέντα ή δυόσμο. (Φούρκα )
- Ο χυμός του μαρουλιού, όταν πίνεται σε μικρές δόσεις, ρίχνει τα φλέματα (Ελαφότοπος)
- Πίνουμε αφέψημα από φύλλα και κοτσάνια τσουκνίδας. (Ελαφότοπος)

4. Βραχνάδα
- Γαργάρες με φασκόμηλο. Ρίχνουμε 10 γρ. φύλλα φασκόμηλου σε ¼ λίτρου βραστό νερό. Αφήνουμε 10 λεπτά. Σουρώνουμε, ρίχνουμε μερικές σταγόνες ξίδι και κάνουμε γαργάρες 2 φορές τη μέρα. (Ιωάννινα)

5. Βρογχίτιδα
- Χυμός μαρουλιού που πίνεται σιγά σιγά είναι αποχρεμπτικός. (Ελαφότοπος)

6. Γρίπη
- Βρασμένο φασκόμηλο (Καλαρύτες, Ιωάννινα)
- Για να μη μας πιάσει γρίππη, βράζουμε και πίνουμε συχνά καρπούς αγριοτριανταφυλλιάς. Έχουν άφθονη βιταμίνη C. (Δίλοφος)
- Η λεμονάδα κάνει καλό στη γρίπη. (Ελαφότοπος)

7. Κακοσμία αναπνοής
- Μασάμε ρίζες γλυκόριζας. Έχει επίσης αντισηπτική και χωνευτική δράση. (Κόνιτσα)

8. Κρυολόγημα
- Ρίχνουμε κοφτές (αιματηρές) βεντούζες. (Φούρκα)
- Εντριβή ή κομπρέσα με ρακί ή οινόπνευμα ή χαμομηλόλαδο. Αυτό το φτιάχνουν στο τηγάνι με καυτό λάδι και άνθη χαμομηλιού. (Ελαφότοπος)
- Πίνουμε το ζουμί από βρασμένα ξερά σύκα. (Ελαφότοπος )
- Ένα ποτήρι ζεστή λεμονάδα με λίγο κονιάκ και πολλή ζάχαρη (Ελαφότ.)
- Ζεστό μαύρο κρασί με μπόλικη ζάχαρη.(Παρακάλαμος)
- Πίνουμε πόντσι, δηλαδή βρασμένο ρακί με 2 κουταλιές ζάχαρη. (Παρακ.)

9. Λόξυγκας
- Μασάμε μια φέτα λεμόνι ή πίνουμε μια κουταλιά χυμό λεμονιού. (Άρτα)

10. Παιδικό κρυολόγημα
- Ρίχνουμε σε 1 λ. βραστό νερό 25 γρ. ξερά φύλλα ευκάλυπτου και αφήνουμε για 15 λεπτά. Στραγγίζουμε, προσθέτουμε μια κουταλιά μέλι και δίνουμε στο παιδί από ένα φλιτζάνι πρωί – βράδυ. (Πρέβεζα)

11. Πονόλαιμος
- Πίνουμε το ζουμί από βρασμένα κράνα. (Μέτσοβο)
- Αναμιγνύουμε 100 γραμ. μέλι με 20 γραμ. ρίζες γλυκόριζας σε σκόνη, πλάθουμε καλά και φτιάχνουμε καραμέλες που πιπιλάμε σ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. (Άρτα)
- Αφήνουμε για μια ώρα σε μισό ποτήρι νερό μια κουταλιά φύλλα μολόχας πολτοποιημένα. Στη συνέχεια τα βράζουμε, στραγγίζουμε και κάνουμε γαργάρες με το αφέψημα 2-3 φορές την ημέρα.
- Αφήνουμε για 2 ώρες περίπου 40 γραμ. θυμάρι σ’ ένα λίτρο καυτό νερό. Στραγγίζουμε και βάζουμε το περιεχόμενο σ’ ένα γυάλινο μπουκάλι. Πίνουμε το αφέψημα στη διάρκεια της μέρας. (Κόνιτσα)
- Βράζουμε σε μια κατσαρόλα κόκκινο κρασί μαζί με 3 κουταλιές ζάχαρη, κανέλα, 3 ματάκια γαρίφαλο και 10 γραμ. φύλλα ευκάλυπτου. Προσθέτουμε το χυμό από μισό πορτοκάλι και το ξύσμα λεμονιού και τ’ αφήνουμε για λίγα λεπτά. Στραγγίζουμε και πίνουμε ένα φλιτζάνι κάθε απόγευμα. (Πρέβεζα)
- Βάζουμε στο λαιμό κομπρέσα με οινόπνευμα και κοκκινοπίπερο. (Ζ.)
- Γαργάρες με αφέψημα από ξερά κρεμμύδια ή σύκα ή χυμό πράσου.

12. Πόνος στο αυτί
- Βράζουμε αρκετή ώρα τη λεπτή, ξυλώδη μεμβράνη που έχουν τα καρύδια. Ρίχνουμε λίγες σταγόνες στο αυτί που πονά. (Β. Ήπειρο)
- Βάζουμε στο αυτί λάδι από το καντήλι όχι γιατί είναι αγιασμένο, αλλά γιατί έχει την κατάλληλη θερμοκρασία. (Ιωάννινα)
- Πολτοποιούμε λίγο σκόρδο και το καίμε με λίγο λάδι. Γίνεται σαν αλοιφή που, όταν κρυώσει, βάζουμε στο αυτί. (Ιωάννινα, Γοργόμυλος Πρέβεζας)
- Λίγες σταγόνες χυμό από στουμπισμένο κρεμμύδι ή πράσο. (Ελαφότοπος)
- Κατάπλασμα από πολτό μαϊντανού, δουλεμένου με λάδι.
- Σταγόνες χυμό από μελισσοβότανο.

13. Πυρετός
- Έκχυμα από τσάι του βουνού ή μελισσοβότανο ή άνθη πανσέ. (Ελαφ.)
- Πίνουμε χυμό μαϊντανού 2-3 κουταλιές την ημέρα. (Ελαφότοπος)
- Ανακουφίζει κομπρέσα στο μέτωπο με ξύδι. (Παρακάλαμος)

14. Ρινορραγία
- Θα σταματήσει γρηγορότερα, αν τοποθετήσουμε στο ρουθούνι ένα βαμβάκι βουτηγμένο σε χυμό λεμονιού (Άρτα)

15. Συνάχι
- Βράζουμε φύλλα ευκάλυπτου. Σκεπάζουμε το κεφάλι με μια πετσέτα και εισπνέουμε τους υδρατμούς πάνω από το κατσαρολάκι. Ξεβουλώνει η μύτη. (Ιωάννινα, Καλαρρύτες, Μ.Γότιστα, Παρακάλαμος)
- Ρουφάμε ρακί με τη μύτη. (Φούρκα)
- Πλύσεις στα ρουθούνια με χλιαρό αλατόνερο. (Ελαφότοπος)



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η λαϊκή βοτανοθεραπευτική στο Ζαγόρι, διδακτορική διατριβή Μιχαήλ Μάλαμα
- Βοτανικαί έρευναι επί της χαράδρας του Βίκου, Κων. Γκανιάτσα, περιοδ. «Ηπειρωτική Εστία»
-Η χαράδρα του Βίκου, τα βότανα και οι Βικογιατροί- Κομπογιαννίτες, Κων. Γκανιάτσα, ανάτυπο από το περιοδικό «Ήπειρος»
- Οι Κομπογιαννίτες ιατροί του Ζαγορίου, Νικ. Πατσέλη, περιοδικό «Ήπειρος»
- Λαϊκή ιατρική, ένας ανέκδοτος ηπειρώτικος ιατροσοφικός μαγικός κώδικας του 19ου αι., Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών
- Βοτανικά λαογραφικά στοιχεία, Κ. Λαζαρίδη, Μικρή Ζαγορίσια Βιβλιοθήκη
- Άνθη- βότανα- φαρμακευτικά φυτά. Τα γιατροσόφια της γιαγιάς. Εργασία για την περιβαλλοντική εκπαίδευση από μαθητές Γυμνασίου της πόλης των Ιωαννίνων.
(αυτή η εργασία περιλαμβάνει συνεντεύξεις που πήραν οι μαθητές από τις γιαγιάδες τους . Αναφέρεται και ο τόπος προέλευσης)
- Ελαφότοπος (Τσερβάρι), Μεν. Κικοπούλου, Γιάννενα 2000
- Η Φούρκα της Ηπείρου, Ιστορία- Λαογραφία, Χρ. Εξάρχου, 2007
- Συνεντεύξεις σε κατοίκους από το Δίλοφο Ζαγορίου και την περιοχή Πωγωνίου.